Je kind fotograferen is voor veel ouders met een passie voor fotografie een ware missie. Door de emotionele band die je hebt met je eigen kind loop je als ouder al snel de kans dat je kind weinig of geen zin heeft om op de foto te gaan. Een snapshot lukt meestal nog net, maar bij het serieuzere portrettenwerk gaan kinderen al snel uit verveling gekke bekken maken.
Begin
De leefwereld van een kind wordt voor een groot stuk bepaald door z’n leeftijd; stem je verwachtingspatroon als fotograaf dus vooral af op de leeftijd. Peuters en kleuters benader je anders dan iets oudere kinderen of tieners tijdens je portretsessie. Leg de lat voor jezelf vooral niet te hoog, wees tevreden met een paar geslaagde beelden. Als fotograaf heb je vaak de neiging om resultaatgericht te werken, maar soms volstaan een stuk vijf beelden al voor een geslaagde fotosessie.
Hoe begin je aan de fotosessie? We geven je vast één gouden tip die je bij alle leeftijden kunt toepassen: start je fotosessie zittend. En dan bedoelen we zowel het kind als de fotograaf. Hiermee voorkom je dat een kind staat te wiebelen en creëer je een ankerpunt voor het kind. Als de fotograaf en het kind op dezelfde hoogte zijn, krijg je een natuurlijk standpunt voor een portret. Focus je in het begin vooral op een ontspannen setting. Een rustig begin zorgt ervoor dat je een paar mooie portretten kunt maken, staande poses en actieve beelden bewaar je liever voor later. Straal zelf als fotograaf rust uit, dit begint al met hoe je het kind aanspreekt. Een andere gouden tip: geniet! Als je zelf geniet van het moment, straal je dit uit naar het kind en zal het kind deze rust van je overnemen.
Laat in het begin het kind vooral zichzelf zijn. Probeer vooral niet alleen lachende foto’s uit te lokken; een serieuze foto is vaak oprechter dan een geforceerd lachend portret. Begin ook niet meteen met fotograferen, maar leid de aandacht af van de camera door vragen te stellen. Houd de vragen simpel en in spelvorm, zodat het leuk blijft. Je zult zien: vooral vragen waarbij het antwoord in de onmiddellijke omgeving is te vinden, werken goed. Zodra je merkt dat er tijdens het gesprek ruimte is om een beeld te maken, doe je dit zo onopvallend mogelijk en zonder echt poseerinstructies te geven. Het is belangrijk dat je kind het gevoel heeft dat jullie aan het praten zijn in plaats van foto’s te nemen. Op deze manier komt de fotosessie rustig op gang in een ongedwongen sfeer.
Instellingen
Veel fotografen willen volledige controle over de techniek en laten liever niets aan het toeval over. Maar de aandacht die uitgaat naar de techniek gaat ten koste van de aandacht voor het kind. Probeer daarom zo min mogelijk bezig te zijn met je instellingen.
Een goede tip is van tevoren testbeelden maken van je eigen hand. Zo kun je de belichting vast instellen en heb je straks een zorg minder. Plaats je hand ongeveer op de hoogte van het gezicht van het kind, op de plaats waar het komt te zitten. Houd je hand in dezelfde kijkrichting. Zo kun je snel en visueel bepalen waar het licht het mooist zal zijn voor een portret.
Tevreden met de kwaliteit van het licht? Dan gebruik je diezelfde hand in een moeite door om de belichting in te stellen. Je boekt enorm veel tijdwinst door dit vooraf te doen. Stel de camera in op spotmeting, je wilt immers vooral het licht meten op je hand. Bij matrixmeting krijg je vaak een vertekend beeld, omdat het meetsysteem dan de hele scène berekent. Bij portretfotografie is een correcte belichting van het gezicht het allerbelangrijkst, met spotmeting ben je alvast zeker van een juiste waarde. Mocht de huidskleur van het kind veel afwijken van je eigen huidskleur, dan kun je dit corrigeren met de belichtingscompensatie. Bij een kind met een donkere huidskleur zal de belichting anders te licht uitvallen. Er bestaat voor deze ¬¬-omrekening geen exacte formule, maar een goed vertrekpunt is -0,7EV bij de belichtingscompensatie. Is de belichting nog steeds te licht, dan kan je per 1/3 stop aanpassingen doen. Bracketing (belichtingstrapjes maken) is ook een manier, maar dan moet je wel telkens meerdere opnames maken.
Invullicht
Veel fotografen werken het liefst met bestaand, natuurlijk, licht. Hoe houd je controle over het bestaand licht? Kies je locatie zorgvuldig uit, maak het jezelf vooral niet moeilijk en zoek een plaats in de omgeving waar je zeker bent dat de lichtsituatie niet zal wijzigen tijdens de fotosessie. Schaduw opzoeken bij zonnige dagen is een goede en veilige keuze, je hebt er zachter licht dan in de volle zon, waardoor geen last hebt van dichtgeknepen ogen. Moet je toch in de volle zon fotograferen, omdat nergens schaduw is, fotografeer dan zo veel mogelijk in tegenlicht.
Het gebruik van een klein reflectiescherm kan je helpen om het bestaande licht te reflecteren. Daarmee licht je het gezicht en de ogen wat op. Werken met een reflectiescherm hoeft niet ingewikkeld te zijn, er bestaan goede en goedkope klemsystemen om je reflectiescherm vast te maken aan een lichtstatief. Op die manier heb je je handen vrij tijdens het fotograferen. Houd er wel rekening mee dat bij peuters en kleuters een reflectiescherm tamelijk afleidend kan werken. Bij kleinere kinderen kun je daarom beter een wit laken of doek op de grond leggen. Laat je kind op de rand van dat witte doek zitten en zorg dat er tussen je kind en jezelf een stuk wit doek ligt, het omgevingslicht dat op dit doek valt creëert een zacht invullicht. Verwacht geen grote hoeveelheid invullicht met deze methode: het is net even een subtiel effect.
Je kunt ook op zoek gaan naar zacht gereflecteerd licht in de omgeving. Een witte of grijze muur waar licht op valt, reflecteert ook mooi zacht licht. Door een kind dicht bij een witte muur te plaatsen, licht je diens gezicht op. Vermijd gekleurde muren, want licht neemt de kleur aan van wat het raakt. Zo wordt bij rode muren het gereflecteerde licht al snel te rood.
Een invulflits is ook een optie, maar probeer deze wel los van de camera te gebruiken (strobist methode). Voor weinig geld koop je een zender-ontvangersysteem waarmee je draadloos je flits aanstuurt. Bij veel omgevingslicht moet je waarschijnlijk een snelle sluitertijd instellen bij een groot diafragma. Dan kom je algauw uit boven de maximale flitssynchronisatie van je camera. Tegenwoordig vormt dit geen probleem meer; de meeste moderne zender/ontvangers ondersteunen HighSpeed Sync (HSS), zodat je kunt werken met sluitertijden van 1/1000 of sneller.
Probeer het flitslicht hoofzakelijk als invullicht te gebruiken. Zoek naar de ‘sweet spot’ waarbij bestaand licht en flitslicht een mooi geheel vormen. Op die manier bewaar je de natuurlijke look van je portret. Dit doe je door je flitsvermogen en je sluitertijd aan te passen (Lees ook het artikel over flitsen elders in dit nummer).
Verhalen
Zodra je je een paar mooie portretten hebt geschoten, kun je van de zittende pose overschakelen naar meer verhalende en actievere fotografie. Hierbij fotografeer je het kind in de omgeving, waarbij de locatie een rol kan spelen. Bij verhalende portretfotografie is het belangrijk om je kind in de sfeer van een verhaal te brengen. Probeer een mooi evenwicht te vinden tussen stilstaande poses en beweging, het is voor een kind veel leuker als er afwisseling is. Merk je een statische pose niet werkt? Maak dan eerst een paar foto’s met beweging. Die statische pose kun je dan later nog eens proberen vast te leggen. Als een kind te lang in dezelfde positie moet blijven staan, verlies je al snel echtheid of spontaniteit. Dat zie je gelijk terug in je foto’s. Het is niet altijd nodig om heel nauwkeurig aanwijzingen te geven, kinderen zijn van zichzelf nieuwsgierig en speels. Voor je het weet, komen ze zelf met iets leuk op de proppen. Vaak is het voldoende om een kind hun gang te laten gaan en zo verhalende foto’s te maken, zelfs zonder dat je kind in de camera kijkt.
Een prime (een lens met een vaste brandpuntsafstand) kan nadelig zijn voor dit werk; zoomlenzen geven je iets meer vrijheid, omdat je op je plek kunt blijven staan. Ook met een telelens ben je bij dit soort beelden in het voordeel. Je kunt afstand bewaren en grote kans dat je kind helemaal vergeet dat je aan het fotograferen bent. Je kunt met een telelens ook makkelijker je kind isoleren in een beeld. Soms is het leuk om een iets ruimere compositie te maken. Hiervoor moet je natuurlijk voldoende afstand nemen, maar ook dit werkt in je voordeel, omdat je het kind niet belemmert in wat het spontaan aan het doen is.
Heb je genoeg portretten? Fotografeer een kind vooral ook in z’n omgeving en zorg daarbij voor creatieve composities. We raden je ook aan om tijdens de fotosessie een paar detailbeelden van de omgeving te maken. Vaak belanden de foto’s in een gedrukt fotoalbum en dan zijn details handig als aanvullend beeldmateriaal. Bij een kind op een houten bankje zoom je bijvoorbeeld in op de structuur van het hout. In het album kun je dan bijvoorbeeld de foto van het kind op het bankje voor twee derde spreiden over twee pagina’s en de rest invullen met de foto van de houtstructuur. Heeft het kind een kledingstuk aan met bijvoorbeeld een leuk strikje eraan, fotografeer het strikje dan eens los. Zo maak je een beeldverhaal in een fotoalbum sterker. Dit soort details doen het ook vaak leuk naast foto’s aan de muur.
Props
Met accessoires werken kan tijdens de fotosessie ook voor leuke resultaten zorgen. Neem dus gerust wat extra props mee in je tas of beter nog: kijk eens rond in de omgeving wat de natuur te bieden heeft. Paardenbloemen zijn een klassieker en leveren leuke en spontane foto’s op, takken die je kunt vinden in het bos kunnen bij jongens een stoere foto opleveren. Zo kunnen onnoemelijk veel zaken als accessoire dienen tijdens je fotosessie, een kleine zoektocht op platforms als Pinterest levert je genoeg inspiratie op.
Of pak het groter aan en bouw een set op locatie, met wat dikke takken of stokken en een zeil heb je zo een tippy gebouwd. Zoek nog een indianenkostuum met pijl en boog erbij en de set is klaar. Als het kind zelf een voorstel heeft, geef hem dan de ruimte. Kinderen fantaseren er graag op los en zorgen voor leuke inspiratie. Probeer wel te voorkomen dat een concept ten koste gaat van een vlotte gang van zaken tijdens de fotosessie. Bereid je concept goed voor en maak voor jezelf een stappenplan van welke foto’s je echt wilt maken. Een moodboard maken kan je daarbij zeker helpen. Vooral tieners vinden dit soort van conceptuele fotosessies leuk om te doen, betrek ze bij de voorbereidingen en laat ze zelf wat voorbeelden opzoeken op sociale media als Instagram.
We sluiten graag af met een uiterst nuttige tip bij het fotograferen van tieners: probeer zo weinig mogelijk de resultaten te tonen tijdens de fotosessie. Tieners en vooral tienermeisjes kijken zeer kritisch naar zichzelf. Wat wij als fotografen een zeer leuke foto vinden, kan bij tieners totaal anders ervaren worden. Het laatste dat je wilt als fotograaf is dat je het vertrouwen verliest van een tiener tijdens de fotosessie. Daarom raden we je aan om af te spreken dat je pas na afloop van de fotosessie – of na de nabewerking – de beelden toont.
