Langs de Dommel

Op de eerste lente dag van het jaar hebben we een hele mooie rit gemaakt met onze vriendin. En toen kwamen wij langs de rustige Dommel in het Brabantse land. Jaren terug hebben we hier nog eens gekanood. En daar zitten allemaal dammen in voor het verval en dan moest je er uit en dan maak sjouwen met dat ding. het was een hele belevenis. De Dommel is een rivier in de Kempen en de Meierij van 's-Hertogenbosch. Hij meet 146 kilometer, waarvan 20 kilometer op Belgisch (Limburgs) grondgebied en 120 op Nederlands (Brabants) grondgebied. Geschiedenis(Wiki) Geologisch gezien ligt het bovenstroomse dal van de Dommel in de Centrale Slenk. Lang geleden hebben achtereenvolgens de Rijn en de Maas door dit dal en het aansluitende dal van de Kleine Dommel gestroomd, doch deze hebben hun bedding steeds verder naar het oosten verlegd. De Dommel was ooit een belangrijke rivier. In de Romeinse tijd werd er waarschijnlijk op gevaren. Vermoedelijk stroomde de rivier vroeger sneller en was ze dieper uitgesneden in het landschap. Dit veranderde toen de mens ingreep en de oeverbossen kapte om daar hooilanden van te maken. Dit proces was omstreeks 1450 afgerond. Zand kreeg vrij spel en hier en daar werd de rivier daardoor afgesneden en vormden zich stroomversnellingen. Daardoor ging de rivier meanderen. Ook overstromingen kwamen voor, mede door de bouw van watermolens, waartoe immers het water opgestuwd moest worden. Dit gaf aanleiding tot veel conflicten omtrent het maximaal toegestane waterpeil. In 1863 werd Waterschap De Dommel opgericht, in het bijzonder om de wateroverlast te beperken. In de 20e eeuw werden vele doornhagen vernietigd, daar prikkeldraad efficiënter was. De intensivering van de landbouw bracht kunstmest en intensieve veehouderij, dus ook dierlijke mest, waardoor het water van de Dommel zeer voedselrijk werd. Dit werd nog verergerd door de sterke verstedelijking, waardoor de hoeveelheid afvalwater uit huishoudens en industrie steeds toenam. Tot 1950 had zelfs een stad als Eindhoven geen waterzuiveringsinstallatie. Het Dommelwater was buitengewoon smerig, maar in 1963 werd een grote waterzuiveringsinstallatie te Eindhoven geopend, en door transportleidingen zijn daarop ook een groot aantal plaatsen in de regio aangesloten. De zuiveringsinstallatie werd voortdurend uitgebreid. Het Vlaamse deel van het stroomgebied begon later met de bouw van zuiveringsinstallaties, maar ook daar zijn inmiddels grote vorderingen gemaakt. Bleef het gevaar van overstort bij langdurige regenval, waardoor soms toch nog water van slechte kwaliteit in de Dommel terecht kwam. Dit kon worden tegengegaan door de waterbergingscapaciteit van de riolering uit de breiden en door retentievijvers aan te leggen. Delen van de Dommel vielen ten offer aan kanalisatie ofwel het rechttrekken van de Dommel. Dit proces begon al omstreeks 1890 en strekte zich uit tot diep in de tweede helft van de 20e eeuw. Doel was om het water sneller af te voeren en grond te winnen. In het eerste decennium van de 21e eeuw heeft het Waterschap weer plannen ontwikkeld om de Dommel een natuurlijker karakter te geven en de kanalisatie over aanzienlijke afstanden ongedaan te maken. Hierdoor zal tevens de waterbergingscapaciteit van de rivier toenemen. Natuur langs de Dommel Vanaf de Belgische Grens tot de monding van de Run maakt de Dommel deel uit van het Natura 2000 gebied Leenderbos, Groote Heide en de Plateaux, o.a. wegens het voorkomen van de drijvende waterweegbree. Binnen dit gedeelte ligt de Malpie en het gebied Dommeldal van Natuurmonumenten. Tussen Son en Boxtel loopt de Dommel door het Nationaal Landschap Het Groene Woud. Hier ligt ook de bezitting Dommeldal van het Brabants Landschap.