Het warme en lage zonlicht van de herfst leent zich ook bijzonder goed voor foto’s met strijklicht, zoals van zonnerharpen. Een prachtig maar vluchtig verschijnsel. Hoe leg je zonneharpen het best vast?

Dit artikel komt uit de volledige Online Cursus Fotograferen in de Herfst in Zoom Academy. Hierin leer je alles over het fotograferen met laag licht en alle mooie herfsttinten.

Zoek als de zon laag staat bijvoorbeeld een lange bomenrij zoals een laan op en landgoed op, waarbij de opkomende of ondergaande zon min of meer van de zijkant schijnt. Een app als TPE, PhotoPills of gewoon Google Maps kan je hierbij helpen. Alleen de zijkanten van de (soms natte) bomen lichten zo prachtig warm op, terwijl de rest van de stammen en takken relatief donker blijft. Je kunt zo sfeervolle en abstracte foto’s maken waarin alleen het spel tussen donker en licht op stammen en takken een rol speelt.

Hangt er vocht in de lucht, dan zal het lage zonlicht zorgen voor prachtige zonneharpen die dwars op de bomenrij door het beeld gaan. Deze horizontale of diagonale lijnen maken een foto van verder alleen verticale lijnen (de bomen) een stuk dynamischer.

Voor geslaagde foto’s van een zonneharp heb je een telelens nodig. Je zult al snel geneigd zijn dichter naar een mooie zonneharp te lopen, maar hoe dichter je erbij in de buurt komt, hoe zwakker deze wordt. Bedenk dat een zonneharp ontstaat doordat licht kleine druppeltjes water in de lucht raakt. Met een telelens druk je het perspectief in elkaar, lijken al die druppeltjes dichter op elkaar te staan en krijg je een dikke, afgetekende zonneharp. Met een groothoeklens van dichtbij krijg je een heel ander perspectief, waarbij de druppeltjes juist meer afstand tot elkaar krijgen en het effect van de straal volledig verloren gaat.

Probeer jezelf te verplaatsen om te zoeken naar de duidelijkste zonnestralen.

Gerard Klop (gerard-7)
Fujifilm X-T10 · ISO 200 · F 7,1 · 1/38 SEC · 55 MM

Zonneharpen voorspellen

Voor zonneharpen heb je dus vocht in de lucht nodig. Een loofbos is vochtiger dan een naaldbos, dus bij voorbaat maak je in een loofbos meer kans. Vergroot je kans om ze tegen te komen door op pad te gaan op een ochtend na een regenachtige dag. Al dat vocht moet verdampen en behalve zonnestralen zie je de dampen ook in het tegenlicht opstijgen vanaf de bosbodem.

Als er mist is voorspeld voor de volgende ochtend en er verder geen bewolking is die dag, dan neemt de kans op zonneharpen in het bos enorm toe.

De eerste keer dat je de zonneharpen ziet verschijnen, kan dat nogal overweldigend zijn, waardoor je vergeet een goede compositie te maken. Concentreer je dus niet alleen op de mooie stralen, maar blijf nadenken over wat je eigenlijk wilt vastleggen.

De zonnestralen piepen door de bomenrij heen, wat zorgt voor een stemmig plaatje.

(9biscuitonline9)
Nikon D7200 · ISO 400 · F 5,6 · 1/250 SEC · 52 MM

Nabewerking

Foto’s van zonneharpen hebben vaak nabewerking nodig in een van de bekende fotoprogramma’s. Hier wat tips om mee aan de slag te gaan.

Lightroom

We beginnen met Lightroom, een fijn en populair programma om je foto’s te bewerken. Je kunt je foto’s met wat eenvoudige schuifregelaars aanpassen om bijvoorbeeld een meer sprookjesachtige sfeer te creëren. In je zonnestralenfoto zit vaak erg veel contrast, wat zo’n foto erg ‘hard’ maakt. In Lightroom kun je dan de Schaduwen en Zwarte tinten wat naar rechts trekken, zodat er weer meer details zichtbaar worden in de donkere partijen. Ook kun je juist de Hooglichten naar links trekken om in de lichte partijen details terug te halen. Probeer ook eens met de schuifregelaar Helderheid ( Clarity) te spelen om de foto zachter te maken.

Photoshop en Camera Raw

Wil je echt alle vrijheid hebben in de nabewerking en een stapje verder gaan, dan kun je beter in Photoshop de foto afmaken. Als je de foto’s in raw-formaat hebt geschoten, kun je ze eerst met Adobe Camera Raw (ACR) bewerken. Hierin heb je ongeveer dezelfde schuifjes tot je beschikking als in Lightroom.

In ACR (of in Lightroom) kun je ook gelijk de kleuren wat meer naar elkaar toe trekken of compleet omgooien met de aanpassingen in het Kleurmixer-paneel. Als je bij Corrigeren voor HSL kiest, heb je drie tabbladen: Kleurtoon ( Hue), Verzadiging ( Saturation) en Luminantie ( Luminance).

Onder Kleurtoon kun je de groene tinten bijvoorbeeld helemaal naar links trekken om ze gelig te maken. Als je dan de geeltinten ook naar links trekt zodat ze oranje worden, kun je van een groenige foto een herfstplaat maken. Probeer met alle kleuren wat te stoeien en het aantal kleuren in de foto te verminderen. De foto wordt dan meteen een stuk rustiger. In het paneel Kleurverlopen toepassen kun je het licht warmer of kouder maken en ook de kleurverzadiging aanpassen. Op deze manier kan de gehele foto zachter worden gemaakt qua kleuren, maar je kunt ook de Schaduwen, Middentonen en Hooglichten apart aanpassen.

Zonneharpen accentueren in Photoshop

Als je tevreden bent met de aanpassingen in Camera Raw, kun je de foto in Photoshop zelf verder bewerken. Een goede techniek om bijvoorbeeld de zonnestralen wat meer op te laten vallen, is door gebruik te maken van het gereedschap Tegenhouden ( Dodge). Als je bij de instellingen het Bereik op Hooglichten zet en de Belichting op ongeveer 15%, kun je met een zachter penseel over de zonnestralen heen ‘borstelen’. Hierdoor zullen ze er meer uit springen, maar overdrijf dit effect niet.

Met een normaal Penseel kun je ook leuke dingen doen met je foto. Zet de Hardheid op 0%, verander de Modus naar Zwak licht en zet de Dekking op 15%. Als je wat meer een herfstsfeer wilt in je foto, kun je een oranje kleur gebruiken voor je penseel. Veeg dan voorzichtig met het penseel over bijvoorbeeld wat groene blaadjes en je zult al snel verandering zien.

De kleuren op elkaar afstemmen zorgt voor een rustiger totaalbeeld.

Kees van Dongen (keesvandongen)
Fujifilm X-T3 · ISO 160 · F 22 · 1 SEC · 111 MM

Zoom Academy

Dit artikel komt uit de volledige Online Cursus Fotograferen in de Herfst in Zoom Academy. Hierin leer je alles over het fotograferen met laag licht en nog veel meer!

Zo leer je onder andere:

Te profiteren van alle mooie kleuren van de herfst
De ideale instellingen voor landschap- en bosfotografie
Hoe je wilde dieren fotografeert
Rekening te houden met het herfstweer

Bekijk hier de volledige Online Cursus Fotograferen in de Herfst.

Het bos in al zijn glorie: zo fotografeer je zonneharpen

Gerelateerde artikelen

Werken met Photoshop: een schilderij in één minuut

Zoom.nl magazine editie 3 2023 is uit!

Sony FE 20-70mm F4 G

Dit waren de mooiste foto's van januari 2023

Fotowedstrijd de opdracht: Stilleven

Werken met Photoshop: portretretouche met Neural Filters

Trouwfotografie: zo maak je de mooiste shots tijdens een bruiloft

12 tips voor het fotograferen door een lensbal

7 belangrijke tips voor nachtfotografie

Werken met een reportageflitser voor beginners