Prins Willem

ontwerp van het schip De Prins Willem (ook: Prins Willim) was een spiegelretourschip van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC) gebouwd in 1650. Het schip was in gebruik bij de VOC tussen 1650 en 1662. Het werd in 1650 gebouwd in Middelburg voor de Kamer Zeeland. Het was een zeer groot schip, waarschijnlijk het grootste spiegelretourschip van de VOC ooit. Het schip had een lengte van 68 meter, een breedte van 14 meter en een laadvermogen van maar liefst 1200 ton. Deze zéér grote Oost-Indiëvaarder had 54 stukken en was genoemd naar de acht dagen ná de dood in 1650 van stadhouder prins Willem II geboren zoon prins Willem III, de latere koning-stadhouder. [bewerk] De Slag bij de Hoofden en Witte de With Het schip werd noodgedwongen het vlaggenschip van de opstandige vice-admiraal Witte de With tijdens de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog tijdens de Slag bij de Hoofden in 1652. De With was eerder als bevelvoerder geweigerd door de bemanning van het legendarische vlaggenschip De Brederode en moest tot zijn grote woede, het bevel voeren vanaf het VOC-schip Prins Willem. De kapitein ervan was zeventig jaar en door het ruige zeeklimaat oud voor zijn jaren geworden. De eigenzinnige De With, die anderen altijd onbekwaam had gevonden, vond dat natuurlijk óók van de officieren van de Prins Willem. En omdat hij altijd en overal commentaar op anderen had, vond hij de bemanning brutaal en dronken. Maar de hele situatie scheen hem wel te amuseren, want opgewekt schreef hij aan de Admiralteit dat hij: "sonder vertragen de ampten van kapitein, luytenant, stierman, constapel, constapelsmaet, jae tot provoost incluys" op zich genomen had. De Hollandse vloot lag in lij zó dicht bij De Hoofden, dat toen Robert Blake, de bevelvoerder van de Engelse vloot plotseling opdook, sommige Engelse schepen waaronder vice-admiraal Penn zelfs vastliepen op het rif. Door deze Engelse verrassingsaanval, had De With daardoor géén tijd om op de Prins Willem een krijgsraad bijeen te roepen, maar hij zond daarom wel adviesjachten rond met het bevel, om dicht bij elkaar te blijven. Hoewel Blake op de Souvereign van 1683 ton en 100 stukken, meer dan dubbel zo sterk was als het grootste Hollandse schip, stuurde De With toch de Prins Willem op het Engelse vlaggenschip af, bracht de Prins Willem langszij, waarna beide schepen elkaar de volle lagen gaven. Door het sterkere Engelse vuur hadden twee Hollandse schepen hun masten verloren en De With wendde toen op de Prins Willem samen met de Nederlandse vloot naar het zuiden, om de gestrande Engelse schepen af te kunnen snijden. Maar Penn en de andere Engelse schepen kwamen nét op dat moment los en brachten de Nederlandse schepen ernstige schade bij. De Prins Willem en de rest van de schepen hadden bij een nieuwe aanval van de fanatieke De With opnieuw grote schade opgelopen, met vele doden en gewonden aan boord en schepen in een vreselijke toestand vol met schietgaten. Door de opkomende nacht was er een gevechtspause. Maar nadat in de ochtenduren een twintig-tal Zeeuwse kapiteins bezig waren om naar huis te zeilen, omdat zij het oneens waren met het benoemen van het opperbevel voor De With, ten nadele van hun eigen Jan Evertsen, belegde De With op de Prins Willem een krijgsraad. De "vluchtende" kapiteins bedreigde hij met allerlei soorten straffen, "dat er voor iedereen voldoende hout was, voor galgen voor allen" Daarna deed hij de melding, dat hij van plan was om de strijd te hernieuwen. Hij smeekte zelfs met gevouwen handen de anderen om hem te volgen. Maar de verstandige Michiel de Ruyter en Jan Evertsen wisten hem te overtuigen de strijd vanwege de vele doden en schade van de schepen te staken, met de opmerking dat de Staten De With een vloot hadden toevertrouwd om te gebruiken én niet om te verliezen. Thuis gekomen stelde De With nog een merkwaardige straf voor de "vluchtende" Zeeuwse kapiteins voor: "dat hun schepen gedurende twee uren door anderen beschoten zou worden". [bewerk] Het einde Nog vóór de Slag bij de Hoofden in 1652, werd in 1651 een scheepsmodel van de Prins Willem van 115 x 142 x 60 cm gemaakt. Dit scheepsmodel is thans in het bezit van het Rijksmuseum in Amsterdam. De echte Oost-Indiëvaarder Prins Willem is op 25/26°ZB vergaan tijdens een zware storm op 11 februari 1662 bij het eiland Brandon (Madagaskar) in de Indische Oceaan.