2012 07 Nieuw Kasteel Deurne 1.jpg

Huis te Deurne (Groot of Nieuw Kasteel) Het tegenoverliggende Groot Kasteel is als woontoren, het huidige NW-deel met arkeltorentjes, in 1395 of in 1465 gebouwd en is dus niet veel jonger dan het Klein Kasteel. De onderkelderde bakstenen woontoren heeft een duidelijk laatgotisch karakter met arkeltorentjes op de hoeken en steunberen. Het muurwerk is 1 m. dik. Ook heeft het veel bredere grachten dan het Oud Huis en een soort van poortgebouw (Dinghuis) uit 1536 op het voorterrein. Toch zal de defensieve waarde beperkt zijn geweest. De bouwer is lid van een niet-adelijke tak van de familie Van Deurne. Het Oude Huis is dan nog steeds centrum van de Heerlijkheid. Aan het Nieuw Huis wordt in 1536 aan het Z.W. een vierkant hoekgebouw gebouwd waarna het grotere huis wel centrum wordt van de Heerlijkheid. In de l651 eeuw vergroot Rogier van Leefdael het huis aan de straatzijde met een sobere classicistische oostvleugel met uitspringende vierkante toren en twee forse vierkante hoekschoorstenen, die aan torentjes doen denken. Van Leefdael laat tevens een poortgebouw bouwen aan de straatzijde. Tevens voorziet hij het Dinghuis van stenen muren. De lage muren van het Kasteel aan de zijde van het Haageind zijn, evenals de stenen van het Dinghuis en die van de pilaren op de brug, zwart en daardoor nu nog te onderscheiden van het oudste deel van het Kasteel. In 1760 krijgt bankier de Smedt het kasteel in bezit. Hij ommantelt de middeleeuwse muren tot een sobere gevel met raampartijen. De ruimte tussen de oorspronkelijke en nieuwe buitenmuren worden vervolgens als lange, smalle kamers gebruikt. Ook laat de Smeth het poortgebouw, dat er net zo'n honderd jaar staat, weer afbreken. Zijn nazaat Theodore baron de Smeth (1855-1924) laat tussen 1906 en 1908 het kasteel terug restaureren naar de 17e-eeuwse toestand en de ommanteling verwijderen. Gelukkig blijkt dat men in de 18e eeuw de middeleeuwse muren niet heeft weggebroken. Bepaalde onderdelen, zoals het noordwestelijke arkeltorentje, moeten echter herbouwd worden. Ook worden voormalige doorgangen in de oorspronkelijke buitengevel dichtgezet en raam- en deurpartijen gewijzigd. Wat betreft het interieur telde het kasteel twee verdiepingen met een zolder alsmede een onderbouwde kelder. De hal met twee boogvormige doorgangen (waarvan de linker gesloten). De woonvertrekken lagen voornamelijk op de eerste en tweede verdieping. Binnenkomend aan de westzijde kwam men in een hal met links (noordzijde) drie keldervertrekken, zogenaamde ton- en kruisgewelven (o.a. huidige bier- en friskelders), rechts dienstvertrekken, keuken- en provisieruimten, met een kleine lift naar boven. Recht vooruit begon een brede en zware eikenhouten trap naar boven. De vloer beneden was gedeeltelijk van marmer en de wanden waren betegeld. Op de eerste verdieping lagen links de eetkamer en een salon met open haard als zitkamer (het huidige Walhalla); aan de oostzijde de zithal en rechts een zit-eetkamer. Op de tweede verdieping (via een ronde trap) lagen de slaapvertrekken en badkamers en op de zolderverdieping tenslotte logeervertrekken en kamers voor het personeel. In de bevrijdingsdagen van september 1944 wordt het kasteel met het prachtige interieur bijna totaal verwoest. De familie de Smeth blijft nog eigenaar tot 1949. Als blijkt dat restauratie niet mogelijk is wordt de ruïne in 1949 met het bijbehorende park verkocht aan de gemeente. In 1952 werd de ruïne onder leiding van architect Cees Geenen geconsolideerd. Daarbij werden delen van binnenmuren gesloopt wegens bouwvalligheid, evenals een gedeelte van de oostgevel met de beide markante hoekschoorstenen. Met name de 14e-eeuwse noord- en westgevel en de gevel van de 16e-eeuwse hoektoren bleven bewaard, evenals de eetzaal op de eerste verdieping en de twee gewelfkelders onder de eetzaal. Het overige muurwerk, met name aan de zuid- en oostzijde, is nog te herkennen als muurtjes van nog geen meter hoog. Het Huis te Deurne wordt ook wel (foutief) de Wolfsberg genoemd. Plannen tot herbouw gaan gepaard met moderne aanbouw en worden mede daardoor helaas tegengehouden. Alle kastelen kennen meerdere bouwfases en zijn altijd gemoderniseerd door de eeuwen heen. Wat wij nu modern noemen is over 100 jaar ook oud en horende bij het kasteel. Het tegenhouden van herbouw om dit argument is dus totaal niet steekhoudend.