Kasteel Eijkenlust te Beek en Donk (poortgebouw)

Kasteel Eyckenlust Kasteel Eyckenlust (ook gespeld als: Eikenlust), is een omgracht kasteel in de buurt van het Noord-Brabantse dorp Beek en Donk (gemeente Laarbeek) dat de residentie van de heerlijkheid Beeck bij Aerle is geweest. Het kasteel is gelegen op een zandige hoogte in het rivierdal van de Aa. De gebouwen op het vijfhoekige kasteeleiland zijn te bereiken via een bakstenen poortgebouw. Het poortgebouw is samen met de gracht het oudste nog bestaande gedeelte van het complex. Het stamt uit 1500. Het huidige huis werd niet eerder gebouwd dan 1658. Ook de kasteelhoeve stamt uit die tijd. In 1812 werd het huis ingrijpend gesloopt en vernieuwd en kreeg het grotendeels het huidige uiterlijk. Het blokvormige hoofdgebouw heeft rechts een L-vormige vleugel waarop een torentje met een achtkantige spits prijkt. Al deze gebouwen zijn voorzien van een pleisterlaag. In 1870 werden er neogotische motieven aangebracht op de klassieke gevel, die bij de restauratie van 1976/78 weer verwijderd werden. Achter het hoofdgebouw staat nog een schuur uit 1870 en bij het poortgebouw een portierswoning uit 1870. Buiten de omgrachting staat de kasteelboerderij uit 1818, bestaande uit diverse gebouwen rond een binnenplaats. In 1779 bestond het goederencomplex uit circa 100 hectare. De aanleg van de Zuid-Willemsvaart sneed een deel van de gronden van het landgoed af. Ingrijpend was de aanleg van een afwateringskanaal van de Aa op het kanaal in 1929. Het huidige landgoed beslaat nu circa 68 hectare. Gebouwen, tuin en parkaanleg van Eyckenlust zijn als historische buitenplaats een beschermd rijksmonument. Het kasteel is tegenwoordig van de kern van Beek gescheiden door deZuid-Willemsvaart, wat helaas meerdere kastelen is overkomen. Enkele kastelen zijn daardoor verdwenen, zoals kasteel het Gulden Huys in Aarle-Rixtel. Eikenlust is wel blijven bestaan en ligt in een mooi dal tussen 2 stromen van de Aa in. De heerlijkheid werd in 1392 uitgegeven door hertogin Johanna van Brabant, samen met Stiphout en Aarle. De eerste heer was Dirk de Rovere. In 1482 kwam de heerlijkheid aan Jan Oudart. Tot 1642 bestonden de heerlijkheden Aarlebeek en Rixtel Vermoedelijk is de heerlijkheid later ingelost. Ze werd in 1642 heruitgegeven als Beek en Donk en kwam toen los van de heerlijkheid Aarle en Rixtel te staan. In 1598 tijdens de Tachtigjarige oorlog werd het eerste kasteel verwoest door de Spaanse legers. De ruïne werd toen bezit van de koning van Spanje. Van 1598 tot 1643 was de koning van Spanje eigenaar van de heerlijkheid In 1643 werd de heerlijkheid verkocht door koning Filips IV van Spanje. De koper was de familie van Elen. In 1646 werd de heerlijkheid verkocht aan Philips van Leefdael. Deze was bekend door zijn geschiedkundig werk over de Meierij van ’s-Hertogenbosch dat hij schreef in 1645. Daarin komt kasteel Eyckenlust nog niet voor. In 1664 is er wel sprake van “op ten huijsen ende casteele van baron van Leefdael heere van Beeck”. De steen met het jaartal 1658 die zich in het kasteel bevindt zou wel eens het bouwjaar kunnen markeren. De familie Van Leefdael bleef tot 1734 eigenaar. In dat jaar werd baron van Raesfelt door beide schutterijen ingehaald als nieuwe heer van Beek en Donk. Hij laat het beheer over aan een rentmeester; Gerard de Jong, erfsecretaris van Veghel. In 1745 koopt hij de heerlijkheid en het kasteel. Ten tijde van Benjamin de Jong worden in 1798 de heerlijke rechten afgeschaft. Diens zoon Johan de Jong vestigt zich in 1810 vanuit den Haag in Beek en Donk waar hij van 1812 tot 1816 het burgemeestersambt bekleedde. Met de Helmondse kasteelheer Carel Frederik Wesselman was hij een pleitbezorger voor het aanleggen van de Zuid-Willemsvaart ter bevordering van de landbouw. In 1831 werd hij in de adelstand verheven; sindsdien mogen zijn nakomelingen zich “de Jong van Beek en Donk” noemen. Nog tot 1923 bleven rechten als het jachtrecht bestaan. In 1924 bracht de familie het landgoed onder in de exploitatiemaatschappij “Boek en Denk” om te voorkomen dat het bezit versnipperd zou raken. Het wordt nu particulier bewoond. Een der latere bewoners, Jan Olferd de Jong, is gouverneur van Curaçao geweest. Morgen volgen foto's van het kasteel in het landgoed. Tevens plaats ik dan de beschrijving van het fraaie omringende landgoed.