Beursplein 5

Met de opening van de Beurs van Berlage in 1903 kregen de Amsterdamse effectenhandelaren een eigen beursvloer. Dat was geen reden tot vreugde want ze vonden het gebouw te koud en te tochtig en bovendien bleek de vloer al snel te klein. In 1910 besloot de Vereniging voor de Effectenhandel daarom een eigen beurs te bouwen: aan het Beursplein, schuin achter de Beurs van Berlage. De Vereniging had daarvoor geld nodig en dus werden - heel toepasselijk - obligaties uitgegeven. De opdracht om deze 'tempel van Mercurius' te ontwerpen en te bouwen werd verstrekt aan Jos Cuypers, die net naam had gemaakt als bouwmeester van de Nieuwe Sint-Bavokathedraal in Haarlem. Het gebouw met als adres Beursplein 5 werd in gebruik genomen in 1914. Aan de bouw van Beursplein 5 gaat een lange geschiedenis vooraf. In 1602 werd de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) opgericht die als eerste onderneming ter wereld aandelen uitgaf. De aandelen werden aanvankelijk op straat en in koffiehuizen verhandeld, ook toen al in de buurt van het Damrak. Dat veranderde met de in gebruikname van de eerste Amsterdamse beurs, de Koopmansbeurs van Hendrick de Keyser. Het gebouw stond aan de noordzijde van het Rokin en was over het water van de Amstel heen gebouwd. Misschien al meteen na de oplevering van dit gebouw in 1611, maar in elk geval na de verbouwing en uitbreiding in 1668, had de effectenhandel een vaste plaats op de overigens niet overdekte beursvloer. Na meer dan 200 jaar - in 1835 - kwam abrupt een einde aan de handel in deze beurs: het gebouw stond op instorten en moest worden afgebroken. De handel werd daarna voortgezet in een houten noodgebouw op de Dam, voor het Paleis. Het duurde tot 1845 voor Amsterdam weer een echte beurs had: de Beurs van Zocher op de plaats waar nu de Bijenkorf staat. Met de opening van de Beurs van Berlage, in 1903, kreeg elke markt zijn eigen beursvloer: een goederenvloer, een graanvloer en een effectenvloer. Wederom waren de effectenhandelaren niet gelukkig met hun plek. Daarom verhuisde de effectenhandel in 1913 naar een eigen gebouw, naar Beursplein 5. Op 2 januari 1914 ging de effectenhandel van start in de Amsterdamse Effectenbeurs van Jos Cuypers en zou daar zo’n 80 jaar tot ieders tevredenheid plaatsvinden. De handel in effecten was echter in 1994 volledig geautomatiseerd, waardoor de behoefte aan een beursvloer niet meer zo groot was. In 1997 fuseerde de Effectenbeurs met de Optiebeurs en de optiehandel verliep - volgens het luidruchtige 'open outcry' systeem - nog wel op de vloer. Tot december 2002 deed de beursvloer dienst als handelsplek voor de optiehandel. Toen kropen ook de laatst overgebleven optiehandelaren achter een beeldscherm en was het na bijna 400 jaar afgelopen met de fysieke beurshandel in Amsterdam. Op 22 september 2000 fuseerde Amsterdam Exchanges met de beurzen van Brussel en Parijs tot Euronext NV, de eerste internationale effecten- en derivatenbeurs in Europa. Op de oude beursvloer zitten in de nissen nog steeds handelaren; verder wordt de indrukwekkende zaal nu buiten beurstijd gebruikt voor bijeenkomsten en evenementen.