Het Bätz-orgel in de Domkerk te Utrecht

De eerste vermelding van een orgel in de Dom dateert uit 1342. Het hing aan de noordwand van het Romaanse schip en werd, toen dit plaats moest maken voor het gotische schip, in 1481 naar de oostwand van het noorder dwarspand verplaatst. Het instrument werd in 1569-1571 vervangen door een nieuw orgel van Peter Jansz. de Swart, dat op dezelfde plaats kwam te hangen. Het huidige grote orgel in de Dom is in de jaren 1825-1831 gebouwd door de gebroeders Johan en Jonathan Bätz uit Utrecht. De vroeg-neogotische kast is ontworpen door Tieleman Franciscus Suys in het kader van een algehele herinrichting van het kerkinterieur. Het instrument onderging in de loop der jaren vele wijzigingen en raakte in verval. Het is in 1974-1975 volledig gerestaureerd door de gebroeders Van Vulpen, waarbij de toestand in 1831 als uitgangspunt diende. Wel bleef een in 1911 om het bovenwerk aangebrachte zwelkast gehandhaafd. Het orgel bevat thans tweeënvijftig registers met in totaal 3698 pijpen, waarvan er 1013 (vooral in het rugpositief) nog uit het zestiende-eeuwse orgel afkomstig zijn. De Domkerk bezit ook twee kabinetorgels. Het ene, uit 1796, is gebouwd door Gideon Thomas Bätz en afkomstig uit het kasteel Middachten. Het andere bestaat uit pijpwerk uit circa 1670 toegeschreven aan Apollonius Bosch, in 1989 geplaatst in een nieuwe kast van de gebroeders Van Vulpen. Ten slotte zijn er twee kistorgels, het ene in 1969 gebouwd door de firma Vierdag, het andere in 2008 door de firma Klop.