Niezijl, een impressie van een klein Gronings dorpje

HoereNiezijl (Gronings: Nijziel), vroeger Bomsterzijl (waarschijnlijk van 'bom'; mogelijk "laag, door water ingesloten stuk land"[1]) genoemd, is een rustiek dorpje in de gemeente Zuidhorn in het Westerkwartier van de provincie Groningen (Nederland). Het dorp ligt tussen Grijpskerk en Zuidhorn aan de N355, de weg van Leeuwarden naar Groningen. Niezijl heeft 473 inwoners (1 januari 2011). Het dorp wordt doorsneden door twee kanalen, Niezijlsterdiep en Hoerediep, en heeft 5 bruggen. De naam van Niezijl verwijst naar de nieuwe zijl; een zijl is het Groningse woord voor een sluis. Oorspronkelijk lag iets ten westen van het huidige Niezijl een zeesluis, de Bomsterzijl. Tijdens de Sint-Elisabethsvloed van 1421 bleek al dat deze sluis onvoldoende veiligheid bood. Het duurde daarna echter nog meer dan honderd jaar voordat een nieuwe sluis, Niezijl, werd gebouwd. Tegelijk met de bouw van de sluis werd ook het Niezijlsterdiep gegraven om de afwatering te verbeteren. In de tachtigjarige oorlog vormde de Bomsterschans bij Niezijl een tijdlang het enige steunpunt van de Staatsen in de provincie Groningen. Verschillende Spaanse pogingen om de schans te veroveren (onder andere vanuit Kommerzijl) mislukten. Ten zuiden van het dorp, aan het Van Starkenborghkanaal staat een gerestaureerde poldermolen, de Zwakkenburgermolen.