de gekroonde poelenburg

De (Gekroonde) Poelenburg is de naam van de houtzaag-paltrokmolen aan de Zaanse Schans in de gemeente Zaanstad. De molen heeft een bewogen leven achter de rug. De oorspronkelijke Poelenburg werd waarschijnlijk voor 1731 gebouwd in wat toen Oostzaandam werd genoemd, tegenwoordig onderdeel van de stad Zaandam. Nadat de molen in 1903 verbrandde werd de paltrok 'De Locomotief'in 1904 op de plek van de Poelenburg neergezet. 'De Locomotief' was in 1866/'67 in Koog aan de Zaan gebouwd. 'De Locomotief' ging vanaf de verplaatsing door het leven als 'De Gekroonde Poelenburg' . De molen was tot begin jaren 1950 in bedrijf en kwam daarna snel in verval. De molen werd op zijn oorspronkelijke standplaats niet gerestaureerd, maar werd in 1964 overgeplaatst naar de toen in aanbouw zijnde Zaanse Schans en is daar vanaf de grond af aan weer opgebouwd. De molen verloor daarbij de oorspronkelijke oud-Zaans-groene kleurstelling en werd zwart geteerd. Op het erf waar de molen staat heeft eeuwenlang de pelmolen De Grootvorst gestaan welke op 28 maart 1928 is verbrand. Volgens molenkenner Pieter Boorsma hebben er in de Zaanstreek ongeveer 237 paltrokken gestaan waarvan alleen de Gekroonde Poelenburg en De Held Jozua nog over zijn.