Moulin Gustot (Incourt - België)

De Moulin Gustot of Moulin d'Opprebais is een stenen korenwindmolen aan de Rue du Moulin n° 4. De huidige stenen grondzeiler werd opgericht in 1850 door de gebroeders Xavier en Joseph Gustot, ter vervanging van een vernielde standaardmolen uit 1826, gebouwd door Nicolas Rosy, landbouwer uit Opperbais. Het was een verkleind model van de nog bestaande grondzeiler van Nil-Saint-Vincent (uit 1834). Zoals een oude prentkaart ons toont, was de molen van Opprebais voorzien van een ajuinvormige kap met een ruime dakoversteek over de staart. Eigenaars: - 1826, opbouw: Rosy Nicolas Joseph en consoorten, landbouwer te Opprebais - 08.06.1850, verkoop: a) Gustot Nicolas Joseph, landbouwer te Opprebais en b) Gustot Xavier François, landbouwer te Opprebais (notaris Libert - terrain, avec les matériaux d'un vieux moulin) - 04.06.1872, erfenis: Gustot Xavier François, molenaar te Opprebais (overlijden van Nicolas Gustot) - 08.06.1880, erfenis: de kinderen (overlijden van Xavier Gustot) - 19.07.1905, verkoop: Looze-Gustot Louis Joseph, landbouwer te Opprebais (notaris Stevenart - ancien moulin) - 26.01.1923, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Gustot) - 01.02.1942, erfenis: de kinderen (overlijden van Louis Looze) - 27.08.1942, liquidatie: a) Looze Pierre Joseph Ghislain, landbouwer te Opprebais en b) Looze Léon Joseph, landbouwer te Opprebais (notaris Scheys) - 28.11.1956, erfenis: Looze Pierre Joseph, landbouwer te Opprebais (overlijden van Léon Looze - ruïnes) - 05.08.1956, verkoop: Vertommen-Franchamps Guillaume Henri, de weduwe, gerante te Sint-Genesius-Rode (notaris Dandoy - un vieux moulin) - 1991, verkoop: Commune d'Incourt Tot in 1927 bleef de molen in werking. Het verval trad in, zodat het wiekenkruis wegkwijnde en het dak en de vloeren instortten. De kentering kwam in de vroege jaren 1960. De nieuwe eigenaar Guillaume Vertommen liet herstellingswerken uitvoeren: aan de muren, nieuwe kap, nieuwe vloeren, nieuw wiekenkruis (gelaste roeden). Hij had echter niet de bedoeling om de molen draai- of maalvaardig te herstellen! Het hekwerk kreeg geen schoot of zeeg, de windplanken geen opstand, de nieuwe kap werd vast op de romp geplaatst (zodat kruien uitgesloten is). Op de wiekenas werd een wiel gemonteerd met een ijzeren band, die met stangen opgespannen is aan de zetelbalken! De nieuwe hoge mansardekap wijkt ook duidelijk af van de oorspronkelijke streekeigen "ajuinenkap". Toch heeft deze uitwendige restauratie er wellicht voor gezorgd dat de (niet wettelijk beschermde) molen behouden bleef. In 1991 kocht de gemeente Incourt de molen aan, samen met 56 aren grond, voor 1,6 miljoen frank. De bedoeling was om er een expositieruimte van te maken. Onder impuls van de "Fondation rurale de Wallonie" werd zelfs gedacht aan een "centre artisanal et agricole susceptible de promouvoir l'économie locale". Als ontwerper werd het architectenbureau Bernard Defrenne uit Walhain aangeduid, terwijl aannemer Van Brabant uit L'Ecluse-Beauvechain de werken mocht uitvoeren. De kostprijs bedroeg bijna 7 miljoen Belgische frank. We stellen echter vast dat de restauratie van de jaren 1990 niets meer is dan een "heruitgave" van de herstellingswerken uit de jaren 1960. De muren werden hersteld en opnieuw gewit, de roeden en de askop werden ontroest en geschilderd, terwijl het hekwerk van de wieken, deuren, vensters en vloeren werden vernieuwd. Er is echter geen enkele stap gezet om de molen weer draaivaardig te maken. De kap kreeg wel een nieuwe bedekking, maar rust nog altijd op de kuip. Het hekwerk heeft weer geen zeeg. Het staartwerk hangt er nutteloos bij en de wiekenas blijft met stangen verankerd. Drie molenstenen zijn louter als decoratie onder de plankenvloer van de eerste zolder gelegd. Werden gelukkig niet weggerestaureerd: de molenas (zonder vangwiel!), de koningsspil met de bovenbonkelaar en de zetelconstructie. In de aarden wal zijn toiletten gebouwd. Op 5 januari 2012 knakte een roede af bij een hevige wind, waarna beide roeden verwijderd werden. Molenbouw 't Gebinte (Johan De Punt) uit Erpe-Mere plaatste op 18-19 april 2013 nieuwe roeden uit Nederland (Vaags Molentechniek, Aalten, nrs. 289-290) met een lengte van 20 meter. Spijtig genoeg werd andermaal niet voorzien dat de molen zal draaien.