Lightroom - Zo werken bereikmaskers

Dit artikel komt uit de volledige Cursus Beheren en bewerken in Lightroom 2022 in Zoom Academy. Hierin leer je alles over de nieuwe functies van het fotobewerkingsprogramma.

Met het Bereikmasker is het mogelijk om selecties ‘af te kappen’. Zo wordt het bijvoorbeeld mogelijk om alleen de lichte delen in een graslandschap perfect te selecteren, of een selectie te maken op basis van een kleurenpalet. De bereikmaskers die de meest recente versie van Lightroom biedt, zijn in het overzichtspaneel te vinden als Kleurbereik, Luminantiebereik en Dieptebereik.

Kleurbereik

Met Kleurbereik kunnen we een selectie maken op basis van kleur in een afbeelding. Stel dat we een model hebben gefotografeerd in een blauwe jurk, en we willen alleen die jurk selecteren. Dit zou met het Penseel kunnen, maar dat is een flinke klus. Het gaat makkelijker en sneller door in zo’n situatie gebruik te maken van Kleurbereik.

Klik op Kleurbereik om de tool te activeren. Als je deze geactiveerd hebt en je gaat met je muisaanwijzer in je afbeelding staan, verandert de muisaanwijzer in een pipet. Je kunt nu met het pipet aangeven op basis van welke kleuren je een selectie wilt maken. Dat kan op twee manieren. De eerste methode is de Shift-methode. Houd hiervoor de Shift-toets ingedrukt en kies met het pipet de kleuren in je afbeelding die in je selectie moeten komen. Handig als je bijvoorbeeld blauw én rood in je selectie wilt opnemen. Bij methode twee teken je met het pipet een kader in je afbeelding. Dit doe je met ingedrukte muisknop. Alle kleuren en tinten die binnen dat kader vallen, dienen als kleurmonster voor het maken van de selectie.

We willen alleen de blauwe jurk selecteren. Dat kan met Kleurbereik.

In ons voorbeeld willen we graag de blauwe jurk selecteren. Wij maken daarom gebruik van methode twee. Met ingedrukte muisknop teken we een rechthoekje op een deel van de jurk. Zo maken we het kleurmonster. Zodra we de muis loslaten, worden alle kleuren die binnen ons kleurmonster vallen gebruikt voor de selectie van die kleuren. In een handomdraai is de selectie gemaakt.

We tekenen een rechthoek uit op de jurk om het kleurmonster te vullen.

De jurk is geselecteerd (en lijkt roze door de rode overlay).

Kleurtoon en verzadiging

Dat de jurk geselecteerd is, zien we aan de rode overlay. Uiteraard kunnen we nu weer doen wat we willen in onze bewerking. Wij kiezen ervoor om de Kleurtoon iets aan te passen en de Verzadiging te dempen.

Rechts in beeld kun je nu de instellingen aanpassen.

Selecteren via Kleurbereik is een snelle manier om de jurk aan te passen.

Luminantiebereik

In plaats van een masker te maken op basis van kleur, kent Adobe Lightroom ook de mogelijkheid om een selectie te maken op basis van lichtintensiteit, ook wel luminantie genoemd. Wij nemen als voorbeeld een foto van een verzameling paddenstoelen in het bos. De achtergrond kent in deze foto lichte en donkere gebieden. Wat we graag zouden willen, is een selectie van alleen de lichte gebieden, zodat we daar een aantal aanpassingen aan kunnen doen. Om die selectie te kunnen maken, maken we gebruik van het masker Luminantiebereik.

Met behulp van het masker Luminantiebereik gaan we een selectie van de lichtste delen van de foto maken.

Klik op Luminantiebereik om de selectietool te activeren. Direct onder het Histogram-paneel wordt een venster geopend dat de instellingen bevat die bij dit instrument horen. In dat venster zie je een balk waarbij staat Luminantiebereik. Aan beide zijden van die balk zie je pijltjes. Die pijltjes onder de balk kunnen opgepakt worden en met ingedrukte muisknop worden verschoven.

Helderheidsgebieden

Om nu de juiste helderheidsgebieden in de selectie op te nemen, moeten de pijlen verschoven worden. In beginsel is alles geselecteerd, dus de complete afbeelding. Door nu het linkerpijltje richting het midden van de balk te schuiven, kun je de donkere delen uit je selectie verwijderen. Hoe verder je met dat pijltje naar het midden gaat, hoe meer donker uit de selectie verdwijnt. Dat zie je ook aan de rode overlay.

Ook rechts onder de balk zie je een pijltje. Dit werkt op dezelfde manier, maar ditmaal worden de lichtste delen uit de selectie verwijderd. Door dus met beide pijlen te schuiven, kun je op basis van lichtintensiteit je selectie bepalen. Wil je de selectie nog beter kunnen zien, dan kun je een vinkje plaatsen bij Luminantietoewijzing weergeven. Je foto wordt dan tijdelijk in grijswaarden weergegeven, waardoor je de rode overlay nóg beter kunt zien.

De pijltjes onder de balk kunnen verschoven worden.

Met de linkerpijl halen we de donkere delen uit de selectie, zodat de lichtste delen overblijven.

Selectie aanpassen

Zodra je selectie gemaakt is, kun je uiteraard weer aan de slag met de schuifjes om de gewenste aanpassingen te realiseren. Wij gebruikten het om de lichtere delen van de foto qua (kleur) Temperatuur aan te passen, zodat deze wat warmer werden. Klik op Gereed om af te sluiten.

Die lichte delen hebben we warmer van tint gemaakt.

Het resultaat van de aanpassing van de kleurtint.

Pipet

De tool Luminantiebereik kan ook nog op een andere manier gebruikt worden. Zodra je de tool geactiveerd hebt, kun je ook bij dit instrument werken met een pipet. Ga hiervoor met je muis in de afbeelding staan en klik de plek aan die je qua lichtintensiteit zou willen selecteren. Hier komt een punt in je afbeelding te staan. Alles wat grenst aan die intensiteit valt binnen je selectie. Vervolgens kun je die selectie nog bijsturen met de pijlen onder de balk die we zojuist eveneens gebruikten.

Bij gebruik van het pipet komt een punt in je afbeelding te staan als referentiepunt.

Dieptebereik

De beste camera is diegene die je bij je hebt. Wellicht een dooddoener, maar daarom niet minder waar. Hoewel we graag fotograferen met de mooiste en nieuwste camera’s, die we voorzien van de beste lenzen, zit de grootste groei in het smartphonesegment. En ook met de smartphone kunnen we daarom tegenwoordig fantastische foto’s maken. Zelfs in raw-formaat, zodat alle bewerkingsmogelijkheden overeind blijven.

De raw-bestanden van die smartphones laten zich op exact dezelfde manier bewerken als de raw-files van onze spiegelreflex- of systeemcamera. En die smartphonecamera’s zijn tegenwoordig zó slim dat zelfs selectief met scherptediepte gewerkt kan worden. Die scherptediepte-informatie wordt dikwijls meegeschreven in de raw-data.

Waar we eerder in zo’n bereikmasker konden werken met luminantie of met kleur, bieden met name de raw-files van de nieuwste generatie iPhones nog een nieuwe, extra mogelijkheid: het selecteren van diepte. Met de raw-bestanden van een ‘gewone’ camera is dit tot op heden nog niet mogelijk. Uitsluitend de iPhone 8+ en nieuwere modellen slaan deze diepte-informatie op in hun raw-files, de zogenoemde HEIC-files. Heb je bestanden waar die diepte-informatie in opgeslagen is, dan kun je Dieptebereik als masker ook daadwerkelijk gebruiken. Beschikt je raw-bestand niet over die info, dan is deze optie in Lightroom grijs, en dus niet te activeren.

Deze foto is met een iPhone gemaakt, en bevat diepte-gegevens.

Zet bij het gebruik van het instrument Dieptebereik een vinkje bij de optie Dieptetoewijzing weergeven. Wat rood gekleurd is, blijft geselecteerd. Gebruik de twee pijlen bij Dieptebereik om de selectie aan te passen. De werkwijze lijkt op die bij Luminantiebereik. Door te schuiven met de pijlen haal je stukken van de selectie af – ditmaal niet op basis van helderheid, maar van scherptediepte.

Selecteren op basis van scherptediepte.

Nadat alles is ingesteld, kun je Dieptetoewijzing weergeven weer uitvinken en is je selectie bepaald. Vervolgens kun je weer vrij aan de slag met de sliders in het Effect-paneel. Na gedane arbeid sluit je weer af door op Gereed te klikken.

Zoom Academy

Wil je meer leren over bewerken in Lightroom? Volg dan onze Zoom Academy cursus Beheren en bewerken in Lightroom 2022, of bekijk onze livestream waarin we de nieuwe functies uitleggen en laten zien.