Tips - Foto's met magische mist!

Dit artikel komt uit de volledige Online Cursus Fotograferen in de Herfst in Zoom Academy. Hierin leer je alles over het fotograferen met laag licht en alle mooie herfsttinten.

Mist ontstaat bij een groot verschil tussen dag- en nachttemperatuur, tijdens heldere nachten als er weinig wind staat. Het is een subtiel samenspel van wind, luchtvochtigheid en temperatuur. Tijdens zo’n heldere nacht koelt de lucht sterk af en gaat waterdamp in de lucht langzaam over in piepkleine rondzwevende druppeltjes. ’s Ochtends zie je die condenswolk terug als mist. Aangezien mist bestaat uit water, komt het fenomeen vooral voor in waterrijke gebieden met sloten, vaarten, moerassen, rivieren, meren, vennen of natte weilanden. Houd dat in je achterhoofd als je goede locaties scout voor je mistfotografie.

Mist fotograferen

Als je de voortekenen van mist hebt leren herkennen en je eenmaal op je mistige fotolocatie staat, kan de fotopret beginnen. Maar waar moet je allemaal op letten? Eigenlijk werkt mist als een enorme softbox waar je je middenin bevindt. De mist verhult alle details om je heen, maar filtert ook het aanwezige licht sterk. Je foto-onderwerp ontvangt geen direct zonlicht en dat onderwerp wordt (afhankelijkheid van de dichtheid van de mist) slechts sporadisch verlicht. Door de mist is er weinig contrast in het decor, waardoor schaduwen grotendeels ontbreken en kleur wordt weggefilterd. Je fotografeert dus eigenlijk geen mist, maar gefilterd licht op een onderwerp!

Het is belangrijk dat je als fotograaf leert spelen met die combinatie van mist én (gebrek aan) zonlicht. Daar zitten namelijk je fotokansen en het verschil tussen een saaie grauwe mistfoto of een spetterende harmonie van water en licht. Speel dus constant met de aanwezige elementen. Besef daarbij dat je geen controle hebt over de omstandigheden en dat mist erg dynamisch en grillig is. Leer als fotograaf om te anticiperen op de situatie en om geduld te hebben. Loop dus niet te veel rond op zoek naar goede fotokansen, maar wacht bij de compositie die je voor ogen hebt.

Foto: HermanDeRaaf

Eenvoud in de compositie

Zoek als fotograaf naar eenvoud en soberheid in je composities. Zie het gebrek aan detail niet als een nadeel, maar gebruik het juist in je voordeel. Leg je bijvoorbeeld toe op pastelkleurige, monochrome en dromerige opnames – denk aan veel wit en een romantisch onderwerp, zoals een heiige treurwilg boven een sloot.

Of laat de mist storende elementen in het landschap verhullen of verzachten, zoals lelijke flatgebouwen, chaotische takken in het bos, storende zendmasten of vuilcontainers. Of fotografeer een bomenrij waarbij elke verderaf gelegen boom iets vager wordt: de combinatie van herhaling en vervaging werkt altijd goed. Bij dichte mist kun je kleurige onderwerpen op de voorgrond plaatsen. Aangezien de rest van je compositie nauwelijks kleur bevat, knalt deze voorgrond vervolgens van je foto.

Fotografeer om het meeste uit de mistsituatie te halen niet in, maar juist net buiten de mistbank of mistflarden. Je hebt zodoende meer overzicht over (en dus invloed op) het veranderlijke misttafereel. Van een afstandje kun je bovendien beter de gloed van de zon, lichtharpen en oplichtende mistflarden vastleggen en heb je minder last van heftig contrastverlies. Schiet je mistige landschapsfoto vanuit een wat hoger standpunt. Door dit iets hogere standpunt heb je meer overzicht en zie je meer fotokansen.

Mist ontstaat vaak op de laagste punten in het landschap, waardoor het de hoger gelegen landschapselementen fraai accentueert. Je ziet in feite een gelaagd taartje met afwisselend mist, land, gebouwen en bomen. Dat levert mooie, stemmige, gestructureerde polder-, rivieren- en akkerlandschappen op.

Foto: Reinder Tasma

Scherpstellen en belichting

De autofocus van je camera heeft moeite met mistsituaties. Door het verlaagde contrast kan je camera vaak niet goed scherpstellen en gaat de autofocus jojoën. Stel in dat geval liever handmatig scherp op een punt in de voorgrond, of kies een kleiner diafragma (hoger F-getal) zodat je foto van voor- tot achtergrond scherp wordt. Gebruik een statief als je sluitertijden te lang worden om scherpe foto’s uit de hand te kunnen maken.

Mist fopt behalve de autofocus ook de belichtingsmeter van je camera. Door het vele wit in je composities heeft de camera de neiging om onderbelichte (te donkere) foto’s te maken. Om dit te voorkomen, kun je de belichting een stop hoger instellen (+1). Dit compenseert de onderbelichting en levert correct belichte foto’s op. Zoek in de handleiding van je camera op hoe je dit doet en experimenteer met de juiste belichtingscorrectie voor het beste resultaat.

Objectieven

Gebruik afwisselend een groothoekobjectief (ongeveer 15-40 mm bij fullframe) en een kort teleobjectief (50 tot 200 mm) tijdens je mistfotografie. Dat zorgt voor variatie in je foto’s en maakt dat je kunt inzoomen op details, maar ook weidse landschappen kunt vastleggen. Omdat de sluitertijden al snel erg lang kunnen worden door het schaarse licht, is een statief een absolute voorwaarde. Een statief zorgt niet alleen voor scherpere foto’s, maar houdt je handen vrij en vertraagt je tempo. Je zult beter gaan nadenken over je compositie, beeldhoek en standpunt alvorens je een foto maakt, en dat komt de kwaliteit van je foto’s ten goede.

Praktijktips

Is de mist potdicht en zie je nauwelijks details? Ga dan het bos in voor de beste fotokansen. Bossen zijn immers vaak een chaotische mix van stammen en takken, en het is lastig om zoiets evenwichtig en uitgebalanceerd in beeld te brengen. Mist verbergt veel van die chaos, waardoor je composities rustiger worden en het onderwerp simpeler en fraaier oogt. Bovendien zorgt die mist voor een mysterieuze, spookachtige sfeer en zorgt het diffuse licht ervoor dat je minder snel problemen krijgt met je belichting.

In dichte mist kun je ook de (sterk verhulde) zon als onderwerp meenemen in je compositie. Door de dichte mistlaag kun je namelijk zonder al te veel risico’s tegen de zon in fotograferen. Gebruik wel altijd een zonnekap om overstraling zoveel mogelijk te voorkomen.

Foto: Alex-Maas1

Is de mist niet potdicht? Fotografeer dan bij voorkeur een open, gelaagd landschap met waterpartijen. Kies ook in deze gevallen voor zijlicht (strijklicht) of tegenlicht. Wanneer je fotografeert met het licht in je rug, loop je kans om zelf als mistige schaduw in beeld te verschijnen. Bij zijlicht krijgt de mist een warme gele of oranje kleur en fungeert die als spectaculaire, fluorescerende achtergrond. Kies daarbij voor een duidelijk herkenbaar en geïsoleerd hoofdonderwerp in je foto, zoals een zwemmende fuut, een molen of een vrijstaande boom, en belicht op de lichte mistachtergrond.

Je onderwerp zal veranderen in een silhouet en zal samen met de opvallende gekleurde achtergrond voor een prachtig minimalistisch, bijna grafisch resultaat zorgen.

Is de mist erg lokaal? Dan is sprake van mistbanken. Dit zijn lokale flarden laaghangende mist die zich langzaam verplaatsen bij zwakke wind. Ideaal voor de landschapsfotograaf, omdat ze vaak voorkomen op mooie herfstdagen met zacht ochtendlicht. Zoek in dat geval brede sloten, vennen, meren of vijvers op waarboven een laagje mist hangt. Doordat het vrijwel windstil is, zal het water spiegelglad zijn en kun je fraaie reflecties meenemen in je foto’s.

Hangt de mist erg dicht bij de grond? Probeer dan dieren en objecten te fotograferen die net boven de mist uitsteken. Bijvoorbeeld grazende koeien en schapen in het weiland, burlende herten of fotogenieke kerktorens en molens. Ook hier kan een langere sluitertijd voor verrassende resultaten zorgen.

Niet flitsen

Sommige mensen hebben hun flitser altijd ingeschakeld staan. Tip: zet hem uit. De opklapflitser op je camera heeft maar een heel beperkt bereik, levert vaak onflatteuze resultaten op en slurpt je accu leeg. Flitsen in mist is al helemaal funest. In feite botst je flits op een wateroppervlak dat werkt als een spiegel. Wie weleens in een spiegel heeft geflitst, kent het resultaat: een helderwitte foto zonder details. Schakel je flitser dus uit en gebruik alleen natuurlijk licht (de zon), of zoek een andere lichtbron op die wat extra licht geeft. Denk aan een straatlantaarn, autolampen, een verlichte etalage, de lichtvervuiling van een stad of een kassencomplex.

Zoom Academy

Dit artikel komt uit de volledige Online Cursus Fotograferen in de Herfst in Zoom Academy. Hierin leer je alles over het fotograferen met laag licht en nog veel meer!

Zo leer je onder andere:

Bekijk hier de volledige Online Cursus Fotograferen in de Herfst.