Tips - Op pad in de nacht!

Dit artikel komt uit de volledige Cursus Licht in het Donker in Zoom Academy. Hierin leer je alles over het fotograferen bij weinig licht en nog veel meer!

Je kunt impulsief je camera pakken en de deur uitstappen om in het donker te fotograferen, maar je kunt het ook planmatiger aanpakken. Enige vorm van voorbereiding is altijd wel aan te raden, net zoals dat bij eigenlijk elk fotografiegenre geldt. Want wat is bijvoorbeeld het beste moment om op stap te gaan en is jouw apparatuur er helemaal klaar voor?

Ga je buiten fotograferen, dan heeft het weer een grote invloed op je fotografie. Het is dus wel zo handig om even te kijken wat je kunt verwachten. Het maakt nogal verschil of het een heldere avond wordt, het onophoudelijk gaat regenen of dat er een fikse storm verwacht wordt. Het ene weertype is niet alleen een stuk comfortabeler om buiten rond te lopen met je camera dan het andere, het weer bepaalt ook nog eens in grote mate hoe je foto’s eruit komen te zien.

Weer of geen weer

Heb je een bepaalde datum in gedachten om lekker op pad te gaan, bijvoorbeeld komend weekend? Kijk dan een paar dagen ervoor al welk weer je kunt verwachten om teleurstellingen te voorkomen. Doe dit niet eenmalig, maar blijf het weer de dagen erna in de gaten houden. Want lijkt het morgenavond droog en helder te worden, dan is het best mogelijk dat je morgenmiddag op de radarbeelden alsnog flinke buien ziet naderen. Vooral de weersverwachting op de dag en avond zelf is natuurlijk doorslaggevend.

Door tijdig het weer in de gaten te houden kom je niet alleen minder snel voor nare verrassingen te staan, je kunt altijd nog je programma aanpassen door een dag eerder of later op pad gaan als zich onverwachts een mooie nacht aandient.

Uiteraard mag je gerust ook wat impulsiever te werk gaan! Misschien vind jij het veel leuker om tijdens het avondeten spontaan te besluiten om die avond te gaan fotograferen. Check dan toch nog snel even de weersverwachting en de radarbeelden. Dat het er nu prachtig uitziet, wil niet zeggen dat dit een uur later nog steeds zo is.

Slecht fotoweer?

Op zich bestaat er bijna geen slecht fotoweer. Het gaat er vooral om wat jij nodig hebt voor de foto’s die je wilt maken. Korte perioden met regen, zodat je tussen de buien door al die kleurrijke reflecties op wegen en straten kunt vastleggen? Of zoek je aangenaam zomers weer omdat er dan extra veel mensen buiten zijn?

Foto: Peter Waelbers (peterwaelbers)

Wanneer is het donker?

Wil je graag foto’s maken als het écht donker is? Je hoeft in principe alleen uit het raam te kijken om te zien of het gaat schemeren, en dan nog heel even wachten tot het donker is. Maar het is wel zo prettig als je van tevoren weet waar je aan toe bent. Via een app zoals Sun Surveyor of PhotoPills (beide voor Android en iOS) zie je precies wanneer het buiten donker genoeg is om aan de slag te gaan. De mate van verduistering wordt aangegeven via drie schemerperioden die in een vaste volgorde intreden na zonsondergang (en in omgekeerde volgorde voor zonsopkomst). Dat zijn de burgerlijke, nautische en astronomische schemering. In de laatste twee ervaren wij het als donker.

Tijdens de astronomische schemering ervaar je de maximale duisternis, alleen kent niet elke nacht deze periode. Om écht goed donker te worden is het namelijk nodig dat de maan niet pontificaal in beeld staat.

De donkerste nachten spelen zich dan ook rond nieuwe maan af, ideaal om een mooie sterrenhemel vast te leggen. Rond volle maan daarentegen is er zelfs midden in de nacht nog behoorlijk veel omgevingslicht, waar je prima gebruik van kunt maken om bijvoorbeeld landschappen vast te leggen. In beide apps zie je de maanfase, zodat je weet waar je aan toe bent.

Mark_wierda

Apparatuur

Als je keuze hebt uit meerdere lenzen, neem dan bij voorkeur de meest lichtsterke objectieven mee. Die geven in het donker het helderste beeld en dat maakt scherpstellen en het bepalen van de compositie een stuk makkelijker. Het maakt echt uit of je een lens met een maximale opening van F 5,6 meeneemt of eentje met F 2,8 of die zelfs helemaal tot F 1,4 gaat. Binnen de bebouwde kom valt het allemaal reuze mee omdat daar voldoende omgevingslicht is, maar in omgevingen met minder of zonder kunstlicht heb je de extra lichtsterkte hard nodig.

Neem vooral ook de zonnekappen van je lenzen mee en gebruik ze om felle lichten zoals lantaarnpalen naast je af te schermen. Want waar je overdag vaak met slechts één overheersende lichtbron te maken hebt, branden er ’s avonds en ’s nachts overal en nergens felle lichten. Maak daarnaast de voorste lenselementen goed schoon. Vettigheid en stof zorgen onherroepelijk voor ongewenste lichteffecten en (lelijke) lensflares.

Laad je accu’s volledig op en neem ze ook allemaal mee. In het donker werk je doorlopend met lange belichtingen, waardoor je camera veel langer aanstaat dan anders. Ook verbruiken het scherm en de digitale zoeker veel stroom.

Heb je een afstandsbediening? Die komt goed van pas bij het fotograferen in het donker. Controleer ook hiervan de batterijen even. Naast een leeg geheugenkaartje of in ieder geval eentje met voldoende vrije ruimte is een reservekaartje handig om bij je te hebben. Voor extra ruimte, maar ook voor het geval je problemen krijgt met de geheugenkaart in je camera.

Natuurlijk neem je ook je statief mee. Vergeet overigens het grondplaatje niet! Schroef het eventueel alvast onder je camera. Weinig is zo vervelend als ter plaatse ontdekken dat je niets aan je statief hebt omdat het grondplaatje thuis ligt.

Foto: JolandaAalbers

Voorkom verblinding

Onze ogen moeten altijd even wennen aan de duisternis voordat we de omgeving goed kunnen waarnemen. Dit nachtzicht raak je meteen weer kwijt zodra je naar het licht kijkt. Overdag merk je het niet, maar het scherm en de digitale zoeker (EVF) zijn erg fel. Dim de helderheid daarom thuis alvast, of direct zodra je op een locatie aankomt.

Je voorkomt hiermee ook dat het net lijkt of het beeld overbelicht is, terwijl in werkelijkheid het scherm te fel staat en je foto juist aan de donkere kant is. Schakel om precies deze reden het histogram in, dat is wél een betrouwbare graadmeter voor de helderheid van de foto.

Kleding

Het lijkt voor de hand liggend, maar kleed je naar het seizoen en het weer dat je mogelijkerwijs kunt verwachten. Trek stevige wandelschoenen aan als je niet op één locatie blijft rondhangen. Hoogzomer sta je al snel lekker met korte mouwen achter je statief, maar eerder of later in het seizoen kan het nog best fris worden, zeker als de wind ineens opsteekt of er grondmist ontstaat. Voor de zekerheid een dun jasje in je fototas stoppen kan daarom nooit kwaad. In de winterperiode is het belangrijk om met kledinglagen te werken, vooral als het vriest en bij ijzige wind. Vergeet je handschoenen niet, al is het alleen al om dat koude statief vast te pakken.

Een (kleine) paraplu is in elk seizoen handig bij kans op een bui. Wil je tijdens lichte regen doorgaan met fotograferen? Dan heb je een regenhoes voor je camera nodig. Voorzichtig doorwerken vanonder een extra grote paraplu kan eventueel ook, zolang er geen wind staat. Ook bij weerbestendige apparatuur is het verstandig om te blijven opletten, omdat camera en objectief niet waterdicht zijn.

Veiligheid

Sta je naast of vlakbij een weg? Zorg dat je goed opvalt voor eventueel verkeer. Denk aan een jas of armband met reflecterende strepen. Of hang van die kleine fietslampjes op batterijen aan je kleding of statief. Neem ook een zaklamp mee, als het kan met instelbare helderheid of een roodfilter om verblinding te voorkomen. Een zaklantaarn is sowieso nodig om in het donker je weg te vinden zodra je landelijk gebieden, de kust, of een bos of park bezoekt. Daarnaast is het handig om na het fotograferen even in het rond te schijnen om je ervan te verzekeren dat je geen fotoapparatuur of andere spullen achterlaat.

Ben je van plan een ietwat verlaten of twijfelachtige locatie te bezoeken? Of moet je er nog een beetje aan wennen om in je eentje met camera en al in het donker rond te zwerven? Overweeg dan om samen met iemand anders op pad te gaan, bijvoorbeeld een medefotograaf.

Zoom Academy

Dit artikel komt uit de volledige Cursus Licht in het Donker in Zoom Academy. Hierin leer je te fotograferen bij weinig licht en nog veel meer!

Zo leer je onder andere:

Bekijk hier de volledige Cursus Licht in het Donker.