Tips - Zo maak je de vetste festivalfoto's

Met de huidige smartphones kun je al fantastische foto’s maken, maar dan moet je wél dicht bij het podium staan. Wil je betere foto’s, dan kun je een spiegelreflex of een spiegelloze systeemcamera met verwisselbare lenzen gebruiken. Je hoeft niet in het bezit te zijn van een professionele camera met een fullframe-sensor om prachtige concertfoto’s te kunnen maken. Met een zogenaamde instapspiegelreflex maak je al snel prima foto’s. Zo’n ‘instapper’ is al te koop voor rond de 500 euro, en ook een tweedehandscamera is een goede optie. We adviseren je dan wel om die camera aan te schaffen bij een gerenommeerde winkel die garantie geeft, en je aankopen (camera’s én lenzen) te controleren op een goede werking.

Heb je een bescheiden budget en wil je niet met losse objectieven slepen, dan kun je uitwijken naar de populaire superzoomcamera’s. Deze camera’s hebben een gigantisch zoombereik dat loopt van groothoek (omgerekend naar fullframe 18 of 24 mm) tot supertele (400 tot 1200 mm). Ze zijn al te koop voor onder de 300 euro.

Mag je camera mee?

Festivals hanteren regels aangaande het gebruik van camera’s met verwisselbare lenzen. Zulke camera’s worden gezien als professionele apparatuur. Het gebruik van spiegelreflex- of systeemcamera’s is doorgaans alleen toegestaan als je een zogenaamde accreditatie hebt om te mogen fotograferen. Meer hierover verderop. Meestal zijn superzoomcamera’s, die er ook in pocketformaat zijn, wél toegestaan. Lees op de websites van de betreffende festivals wat de huisregels zijn voor het maken van foto’s. Je spiegelreflex stiekem mee naar binnen smokkelen is niet aan te raden. Je loopt dan de kans dat men je camera in beslag neemt, of dat de organisatie je verzoekt het festivalterrein te verlaten. 

Welk objectief?

In principe kun je elke lens gebruiken, zoals de kitzoomlenzen die vaak bij de camera worden geleverd. Bij aps-c-kitzooms loopt het bereik vaak van 18 mm groothoek tot 55 mm korte tele. De televersie loopt van 55 tot 200 mm. Vooral overdag presteren deze lenzen in combinatie met de nieuwste instapspiegelreflexen erg goed. Zelfs ‘s avonds kunnen ze nog mooie resultaten geven, aangezien het podiumlicht zoveel licht geeft dat er goed belichte foto’s uit de camera kunnen rollen.

Sta je in de buurt van het podium, dan kun je met een vaste 50 mm fantastische foto’s maken. Een 50 mm F 1,8 is veel lichtsterker dan de typische kitzoom. Hierdoor kun je met lage iso-waarden fotograferen. Bijna alle camera- en lensfabrikanten leveren wel een 50 mm F 1,8 voor een betaalbare prijs.

Camera-instellingen

Je wilt natuurlijk geen onscherpe foto’s van de artiesten. Daarom is het raadzaam om een sluitertijd te kiezen die ervoor zorgt dat de bewegende artiesten toch scherp op de foto verschijnen. Overdag kun je een sluitertijd gebruiken die kort genoeg is bij een iso-waarde van 100 of 200. Zet de camera op de stand ‘sluitertijdvoorkeuze’, en de automatische belichting doet de rest. Is er veel zon, dan kun je met een veel kortere sluitertijd fotograferen. Controleer of je iso-waarde op 100 of 200 staat. Heb je te maken met een artiest die nauwelijks beweegt en bijna constant stilstaat, dan kun je ook uit de voeten met langere sluitertijden, zoals 1/100 of 1/125 seconde.

Fotograferen ‘s avonds

Doordat het podiumlicht tegenwoordig veel beter is dan vroeger en overwegend ledlampen worden gebruikt, kun je ook ‘s avonds een redelijk korte sluitertijd gebruiken. Zet je camera op de M-stand (handmatige belichting) en stel je sluitertijd in op 1/160 seconde. Dit is voldoende om mooie foto’s te kunnen maken. Het diafragma dien je op de grootst mogelijke opening te zetten. Bij de meeste kitlenzen is dit F 3,5 of F 4 in de groothoekstand. Zodra je inzoomt, wordt die grootste opening kleiner. Hierdoor komt er minder licht via de lens binnen. Om dit op te vangen, zit op bijna alle camera’s een automatische iso-stand (deze kun je vinden in het cameramenu). De camera kiest dan zelf de beste iso-waarde voor een goede belichting.

Zorg er wel voor dat de basis-iso-waarde op 100 of 200 staat. Als die namelijk op 3200 staat en de camera dus verplicht is om minimaal iso 3200 aan te houden, zul je mogelijk last krijgen van ruis in je foto’s.

Witbalans

De automatische witbalans van de camera geeft overwegend goede resultaten, die je zo nodig naderhand in de nabewerking kunt bijstellen. Het is natuurlijk het mooiste om gelijk uit de camera de mooiste foto’s te verkrijgen. Kijk op je camerascherm hoe een foto eruitziet. Check of hij scherp is en let vooral op de huidskleur van de artiest. We zien vaak foto’s van artiesten met een oranje huidskleur. Stel in dat geval je witbalans in op kunstlicht (het gloeilampje-symbool).

Op alle fronten geldt: fotografeer veel en probeer je instellingen uit. Smaken verschillen, en dat is zeker van toepassing op concertfotografie.

©@FotoReneMoorman

Accreditatie

Zoals we al eerder hebben opgemerkt, heb je om met een spiegelreflex- of systeemcamera bij een festival te mogen fotograferen een accreditatie nodig. Zo’n accreditatie (toestemming voor fotografie) kun je aanvragen bij de organisator van het festival dat je wilt bezoeken. Op de meeste festivalwebsites is een link te vinden voor de aanvraag van een accreditatie. Veel festivals geven alleen een accreditatie als je voor een krant of website fotografeert. Er zijn meerdere websites, zoals 3voor12 van de VPRO en andere muziekwebsites, waarvoor je kunt fotograferen. Deze websites vragen je dan om een proefopdracht te doen. Volbreng je deze naar tevredenheid van het medium, dan kun je ook via de betreffende website accreditatie verkrijgen. De redactie vraagt die dan voor je aan.

Voor het maken van video gelden aparte regels. Hiervoor gelden speciale accreditaties. Dit heeft te maken met de muziekrechten van de artiest. Het is niet aan te raden om met je spiegelreflex hoogwaardige video’s vast te leggen en deze op internet te zetten zonder toestemming van de artiest, ook al filmen alle bezoekers met hun telefoon in 4K-kwaliteit. Op de muziek van de artiesten rust, net als op je eigen foto’s, copyright.

Andere regels

Festivals hanteren regels aangaande het fotograferen van de optredende artiesten. De bekendste daarvan is ‘Three songs, no flash’. Dat houdt in dat je alleen de eerste drie nummers van een artiest mag fotograferen en daarbij geen flitser mag gebruiken. Een en ander is afhankelijk van de eisen van het management of de artiest zelf. Zij bepalen samen met de organisatie wat wel en niet kan. Het komt regelmatig voor dat je toch een compleet optreden mag vastleggen. Bij bekende artiesten en bands is het vaker na drie liedjes einde verhaal. Wanneer je gewoon door blijft fotograferen, kan dat gevolgen hebben. Je krijgt dan bijvoorbeeld geen accreditatie meer of men kan je de toegang ontzeggen.

Bezoekers betalen vaak veel geld om een festival te bezoeken. Hinder festivalbezoekers niet en ga niet voor hun neus staan. Wil je toch vanuit die positie fotograferen, vraag dan beleefd of je even een foto mag maken en sta zo kort mogelijk in de weg. Je zult verbaasd zijn hoeveel mensen bereid zijn om je de ruimte te geven.

©@FotoReneMoorman

Maak een portfolio

Voorlopig is dat misschien toekomstmuziek. Je moet ergens beginnen. Het is aan te raden om kleinere gratis festivals, uitmarkten en foodfestivals te bezoeken om je eerste foto’s te maken. Zeker overdag kun je goede foto’s maken omdat het licht dan optimaal is en je met lage iso-waarden kunt fotograferen. Zet je beste foto’s op je Facebook- en Instagramaccount. Het zijn je visitekaartjes. Ook zijn er vele mogelijkheden om op een gratis website je portfolio te laten zien. Er zijn veel aanbieders van gratis websites te vinden op het internet. Onder andere Blogger en Wix.com zijn goede opties om je portfolio onder te brengen.

Positie en moment

Op festivals lopen vaak talloze fotografen rond. Ze willen allemaal thuiskomen met het ultieme shot. Wat we echter vaak zien, is dat veel foto’s van optredende artiesten op festivals vrijwel hetzelfde zijn. Dat komt doordat veel fotografen samen vanuit eenzelfde positie fotograferen. Wil je andere foto’s maken dan je collega-festivalfotografen, neem dan een andere positie in. Fotografeer vanuit een andere hoek en een ander standpunt. Ga eens vlak tegen het podium aan staan en fotografeer de artiest vanaf de zijkant. Probeer echter altijd de positie recht voor en onder de artiest te mijden. Zangers houden de microfoon voor hun mond. En je wilt geen foto waarop het lijkt alsof de artiest zijn of haar microfoon opeet. Is een podium hoog en fotografeer je een artiest frontaal, dan loop je de kans dat je een ‘keelkijker’ maakt. Dit is een moment waarop de artiest de mond open heeft tijdens het zingen en je letterlijk achter in zijn of haar keel kunt kijken. We zien regelmatig op foto’s op het internet ‘microfoon etende’ artiesten en ‘keelkijkers’ voorbijkomen. Het spreekt vanzelf dat de artiesten hier zelf ook niet zo blij mee zijn.

Sommige podia zijn behoorlijk hoog. Als je dan dicht bij het podium staat, is het onmogelijk om bijvoorbeeld een drummer te fotograferen. Neem dan meer afstand van het podium en gebruik een telelens.

Het moment waarop en de positie van waaruit je een concertfoto maakt, kunnen het verschil maken tussen een goede en een slechte concertfoto. Veel artiesten gaan tot het uiterste om een indrukwekkende performance neer te zetten. Een moment waarop een gitarist of zanger omhoogspringt, kan een gouden moment zijn voor de ultieme concertfoto. Het gaat vaak om seconden en het moment is zo gemist. Wil je zo’n moment niet missen, blijf het optreden dan voortdurend door de zoeker van je camera volgen. Zeker als je maar drie nummers mag fotograferen. Wees alert op wat er op het podium gebeurt. Probeer de emotie vast te leggen. Muziek is emotie, en weet je die te vangen, dan kan dat geweldige foto’s opleveren.

On stage

Klim niet op boxen en zeker niet op het podium als je daarvoor geen toestemming hebt. Als je toestemming krijgt om vanaf het podium te fotograferen, zorg dan dat je buiten beeld van het publiek blijft. Zoek een positie aan de zijkanten waar niemand je kan zien en loop niet zomaar over het podium. De festivalbezoeker komt om de artiest te zien en niet de fotograaf. En als je op het podium mag fotograferen, zorg dan dat je donkere, onopvallende kleding draagt en zeker geen knalrood T-shirt.

Als je op het podium mag staan, let dan op waar je loopt. Op podia ligt het vaak vol met kabels. Als je blijft haken en een kabel raakt los, kan dit grote gevolgen hebben voor het optreden en de artiest. Last but not least: hinder nooit artiesten.

Zorg dat je op goede voet staat met de beveiligers. Wees vriendelijk en volg hun aanwijzingen op. Zij werken in opdracht van de organisatie om alles in goede banen te leiden. Ga geen discussies aan. Iedereen wil graag de mooiste foto’s maken. Geef collega-fotografen dus ook de ruimte om het mooiste plaatje te kunnen schieten.

Het weer als spelbreker

Het weer is bij festivals iets waar de gemiddelde bezoeker geen rekening mee houdt. We zien regelmatig dat festivals letterlijk overvallen worden door de (soms zelfs gevaarlijke) weersomstandigheden. Wie herinnert zich niet Pinkpop, waar een noodweer losbrak? Zwaar onweer en hoosbuien trokken in juni 2014 over het festival, en iedereen hield de adem in. In 2016 werd foodfestival Culinesse ontruimd vanwege zware windstoten. En ook Parkpop kreeg al eens te maken met hoosbuien.

In zo’n geval gaat je persoonlijke veiligheid boven alles. Op de tweede plaats wil je graag dat je apparatuur het overleeft. Neem een beschermhoesje mee voor je camera. Zulke hoesjes zijn al voor een paar euro te koop. Je kunt dan nog blijven fotograferen als het regent. Zorg verder voor een tas waarover je een hoes kunt trekken. Zulke hoezen worden bij de betere fototassen geleverd. Wil je echter een goedkope oplossing om je apparatuur te beschermen tegen hoosbuien, neem dan gewoon een stevige grijze vuilniszak mee. Daar past je hele fototas in en je kunt die zak vervolgens dichtknopen. Neem ook goede opvouwbare regenkleding mee.

Waar en wanneer?

Op internet zijn diverse sites waarop de festivalagenda’s staan. Een site waar je bijna alle festivals en optredende artiesten kunt vinden, is www.festivalinfo.nl. Wil je meer informatie, achtergronden en nieuws over de festivals, dan kun je naar de site van VPRO 3voor12 (3voor12.vpro.nl) gaan. Zij doen niet alleen online verslag van de festivals, maar ook op de televisie. De regionale sites van VPRO 3voor12 doen ook verslag van festivals als Parkpop en Pinkpop. Tevens zijn op deze sites heel veel festivalfoto’s te vinden die als inspiratie kunnen dienen voor je eigen fotografie.

Vergeet tot slot vooral niet te genieten van de optredens. Als je alleen bezig bent met fotograferen, mis je het plezier dat muziek je kan geven.