Paddenstoelen fotograferen doe je zo!

Meer leren over herfstfotografie? Volg dan de Zoom Academy cursus Fotograferen in de herfst!

Paddenstoelen zijn een dankbaar onderwerp. Ze blijven geduldig wachten totdat je de perfecte compositie hebt bepaald. Bovendien zijn er enorm veel verschillende soorten en daarmee ook fotografische mogelijkheden.

Om mee te nemen

Je start thuis met de juiste apparatuur, de meest geschikte objectieven en een goedgevulde fototas. Denk daarbij niet alleen aan fotografische hardware, maar ook aan andere benodigdheden. Wat je vooral niet moet vergeten mee te nemen:

• Zaklamp, flitser, kerstverlichting (op batterijen), zilverpapier en aluminiumfolie, om zo te kunnen spelen met het licht.
• Klein diffusiescherm en reflectieschermen. We adviseren een scherm van 40 centimeter doorsnee, waarvan de ene zijde goudkleurig is en de andere zijde zilverkleurig, om zowel een warme als een koele uitstraling te kunnen realiseren.
• Als je op de creatieve toer wilt: kerstslingers, satéprikkers, wasknijpers, spuitfles met water. Deze accessoires zorgen ervoor dat je kunt spelen met de omgeving om zo de beoogde fantasiewereld te creëren.
• Kersenpittenzak, statief, tussenringen, afstandsbediening, voldoende geheugenkaartjes en batterijen, om de camera zo goed mogelijk te kunnen opstellen en bedienen. Het zou zonde zijn als je kaartjes vol zitten of je accu leeg is.
• Antitekenspray, pincet, vuilniszak. Vergeet nooit dat je paddenstoelen op vochtige, beboste plekken vindt.
• Fotocamera inclusief objectief (of objectieven). Met de keuze van het objectief bepaal je wat voor soort foto’s je maakt.

3 belangrijke tips

1 Leer de paddenstoel kennen

Paddenstoelen zijn er in alle vormen, maten en kleuren. Er bestaan voldoende gidsen waarmee je niet alleen soorten kunt determineren, maar ook meer inzicht krijg in de biotoop per soort en de locatie waar ze (vaak) voorkomen.

2 Gebruik je zintuigen

Natuurlijk zoek je paddenstoelen vooral op zicht. Maar veel paddenstoelen scheiden ook een bepaalde geur uit. Let daar maar eens op. Zo heeft bijvoorbeeld de grote parasolzwam een nootachtige geur. De meest bekende is – de naam zegt het al – de stinkzwam. Deze scheidt een stinkende vloeistof af waar vliegen op afkomen.

3 Gestrekt tussen de blaadjes

De meeste paddenstoelen kom je tegen op de grond. Voor het mooiste effect zul je dan ook erg laag bij de grond moeten fotograferen. Er is een soort die groeit op dennenappels die op de grond liggen, maar ook op boomstammen, wallen, liggende bomen en in boomholtes. Ook vind je ze hoger in de boom. Dit geeft vooral een mooi effect als je de onderkant van de hoed in tegenlicht fotografeert.

Camera-instellingen

De gebruikelijke stand om paddenstoelen te fotograferen, is de handmatige stand (M). In deze stand stel je zelf de sluitertijd en het diafragma in. Wij adviseren om de Av-stand te kiezen. Deze stand, ook wel diafragmavoorkeuze genoemd, geeft je de mogelijkheid om ook bij automatische belichting zelf de scherptediepte te bepalen. De sluitertijd is bij het fotograferen van paddenstoelen minder belangrijk. Zeker wanneer je vanaf statief werkt, omdat de paddenstoel niet wegloopt of beweegt.

Ook is het verstandig om te werken met handmatige scherpstelling. Het onderwerp is in de meeste gevallen dusdanig klein dat het goed is om zelf te bepalen waar het scherptepunt komt te liggen. Een tip is om scherp te stellen op de voorste rand van de hoed. Het is niet noodzakelijk dat alles scherp is. Door te spelen met deze scherpte, creëer je sfeer en vertel je een verhaal. Om ruis te voorkomen, kun je het beste de laagste iso-waarde (meestal iso 100) gebruiken.

Objectief

In principe is ieder objectief geschikt om paddenstoelenfoto’s te maken. De sfeer die je kunt creëren, is daarentegen per objectief totaal verschillend. We raden aan om gebruik te maken van een macrolens. Met de juiste instellingen laat die een paddenstoel loskomen van de omgeving. Hierdoor krijgt de paddenstoel ook in een drukke, kleurrijke omgeving de juiste aandacht. Bij een 60mm-objectief moet je rekening houden met de kortere brandpuntsafstand. De beeldhoek is groot, waardoor meer omgeving zichtbaar is. Bij gebruik van een 100mm- of 180mm-macrolens ligt de klemtoon meer op het onderwerp.

Compositie

De basis van de compositie bij paddenstoelenfotografie is het gebruik van de gulden snede óf de regel van derden. Hierdoor creëer je rust in het beeld en zorg je automatisch voor ordening, zodat alle elementen samensmelten tot één geheel. Bepaal de compositie nog vóórdat je de camera opstelt, gewoon in het veld met live-view. Zo voorkom je dat je naderhand nog een uitsnede moet maken. Een voordeel van live-view is dat je de 3D-realiteit alvast tweedimensionaal kunt laten weergeven. Zo is het makkelijker om de elementen in de compositie te ordenen en evenwicht te creëren.

Het bepalen van de juiste compositie is een gevoelskwestie. Het beeld moet kloppen en een verhaal vertellen. Hier geldt de regel ‘less is more’: probeer altijd de eenvoud in het beeld op te zoeken. Prikkel de kijker door een afwijkende compositie of maak het beeld herkenbaar. Zoek symmetrie, bepaalde patronen of een bepaald ritme in de compositie. Wees niet bang om afstand te nemen van het onderwerp, maar houd de paddenstoel als hoofdonderwerp in het totaalplaatje. Realiseer je dat bij macrofotografie de achtergrond even belangrijk is als je onderwerp.

De perfecte foto van een paddenstoel vertelt een verhaal, boeit de kijker en zorgt ervoor dat een surrealistische wereld gecreëerd wordt. Het beste advies is om zo creatief mogelijk te kijken naar de compositie. Neem afstand van je onderwerp, benadruk dit eventueel door het gebruik van attributen, maak gebruik van de omgeving, enzovoort. Wees niet snel tevreden. Gun jezelf de tijd om het perfecte beeld te schieten, ook al kost dat soms uren.

Een beetje bijlichten

Soms kunnen accessoires het beeld versterken. Om een wazige sfeer te creëren, kun je een (herfst)blad in je zonnekap leggen. Door met een groot diafragma (laag F-getal, bij voorkeur F 2,8) te fotograferen, zorg je voor een heel beperkte scherptediepte. Door de toevoeging van kerstverlichting onder het blad geef je de paddenstoel een zachtgele gloed. Bij tegenlicht kun je de bokeh-rondjes in het beeld gebruiken. Hierbij moet je het zonlicht dat door de bladeren valt achter de paddenstoel proberen te krijgen. Opnieuw is het verstandig om met een groot diafragma te fotograferen.

Door de paddenstoel met een zaklamp(je) te verlichten óf door het licht met een reflectiescherm op te vangen en naar de paddenstoel toe te kaatsen, creëer je een warme of juist koude sfeer. Je kunt een paddenstoel ook meer diepte geven door blaadjes op satéprikkers in de grond voor óf achter de paddenstoel te positioneren, en zo een gekleurde kadering te creëren. Door verschillende kleuren blad, mos, kerstslingers, kunstbloemen of zilverpapier achter of voor de paddenstoel te plaatsen, creëer je mooie lichteffecten in de compositie. Ook ditmaal is een groot diafragma een aanrader.

Door gebruik te maken van live-view, check je of de compositie overeenkomt met wat je in gedachten hebt. Houd in het achterhoofd dat het bij fotograferen gaat om spelen met licht.

Zoom Academy

Dit artikel komt uit de volledige Online Cursus Fotograferen in de Herfst in Zoom Academy. Hierin leer je alles over het fotograferen met laag licht en nog veel meer!

Zo leer je onder andere:

• Te profiteren van alle mooie kleuren van de herfst
• De ideale instellingen voor landschap- en bosfotografie
• Hoe je wilde dieren fotografeert
• Rekening te houden met het herfstweer

Bekijk hier de volledige Online Cursus Fotograferen in de Herfst.