Duik in de wondere onderwaterwereld

SIGMA 105mm F2.8 EX DG OS HSM Macro

ISO 800 • F 18 • 1/125 SEC • 105 MM

Onder water is alles anders

Omdat de kleuren van het licht door het water gefilterd worden en ook de lichtintensiteit afneemt naarmate je dieper gaat, wordt met flitsers gewerkt. Al op drie meter diepte verdwijnt de kleur rood. Een paar meter dieper gevolgd door oranje, dan geel, groen en als laatste blauw. Door flitsers te gebruiken, krijg je toch de mooie kleuren van de vissen en koralen te zien. Zonder extra licht zie je die niet in je foto terug. Bovendien bevries je hiermee je onderwerp, waardoor je mooie scherpe beelden krijgt.

Flitsen onder water

Op de onderwaterhuizen zitten verstelbare flitsarmen aan weerszijden. Robert legt aan de deelnemers uit waarom je beter niet recht van voren naar je onderwerp kunt flitsen onder water. 'Wanneer je recht naar voren zou flitsen, verlicht je het stuk water tussen je camera en je onderwerp mee. Maar er zweven eigenlijk altijd wel kleine deeltjes in het water die je dan uitlicht, wat een storend beeld geeft. Door vanaf de zijkanten schuin naar je onderwerp te flitsen, verlicht je het stuk water tussen je camera en je onderwerp niet, en krijg je een mooi helder beeld zonder te veel zweefdeeltjes in beeld.'

SIGMA 14-24mm F2.8 DG HSM | Art

ISO 1600 • F 13 • 1/60 SEC • 14 MM

Groothoek

Vanwege het beperkte zicht en dito bereik van het flitslicht zijn kortere brandpuntsafstanden onder water vaak een must. Tijdens de eerste duik gaan de deelnemers aan de slag met twee groothoekobjectieven. Louise: 'De AF van de SIGMA 20mm F1.4 DG HSM Art is nauwkeurig en snel, en het beeld toont nauwelijks vervormingen. Wel vereist het wat oefening om bij een bewegende vis dichtbij genoeg te komen met een groothoek.' 'Doordat ik in het begin achter de vissen aan zwom, kreeg ik vooral vinnen in beeld. Maar na de tip van Robert om de vissen op mij af te laten komen, lukte het wél om de foto's te maken die ik wilde hebben', vervolgt Maurice. Robert Riewald kende de SIGMA 14-24mm F2.8 DG HSM Art al. 'Deze is lichtsterk, scherp en vertoont weinig vignettering', weet hij te vertellen. 'Het glaswerk van beide objectieven is heel goed', merkt Tim op na het bekijken van zijn foto's.

SIGMA 14-24mm F2.8 DG HSM | Art

ISO 3200 • F 13 • 1/100 SEC • 14 MM

Macro

Tijdens de tweede duik gaan de deelnemers met macro-objectieven aan de slag. 'De beelden die ik met de SIGMA 105mm F2.8 EX DG OS HSM Macro gemaakt heb, zijn gedetailleerd en superscherp', merkt Robert Riewald op. Maurice vult aan: 'Als je eenmaal een mooi plekje in het juiste licht gevonden hebt en je de vis(sen) dichtbij hebt laten komen, is de AF echt heel snel en is elk shot raak.'

Robert Smits geeft nog een laatste tip mee: 'Als je denkt dat je dichtbij bent, ga dan nóg dichter naar je onderwerp. Hoe dichterbij je komt, hoe meer indruk je foto maakt en hoe effectiever de flits is, wat voor meer scherpte en contrast zorgt.'

SIGMA 105mm F2.8 EX DG OS HSM Macro

ISO 800 • F 13 • 1/80 SEC • 105 MM

Tips voor onderwaterfotografie

Robert Smits geeft nog een drietal praktische tips mee voor als je met onderwaterfotografie aan de slag wilt gaan:

•Maak er een routine van om bij de check van je duikuitrusting ook je camera-uitrusting te controleren. Zijn de batterijen van je camera en flitsers nog vol? En is er nog voldoende ruimte op je geheugenkaart? Je kunt tenslotte niets meer wisselen wanneer je onder water bent.

•Maak voordat je het water in gaat nog een testfoto. Mocht je lensdop er nog op zitten of je autofocus niet ingeschakeld zijn bijvoorbeeld, dan kun je dit boven water nog verhelpen.

•Kies zorgvuldig met welke apparatuur en objectieven je wilt gaan werken, en sluit daarin geen compromissen. Het is duurder om later je onderwaterbehuizing te moeten aanpassen dan wanneer je meteen voor dat mooie objectief gaat.

SIGMA 20mm F1.4 DG HSM | Art

ISO 1600 • F 13 • 1/80 SEC • 20 MM

Beide objectieven hebben een groot diafragma, wat het kiezen voor mij moeilijk zou maken bij aanschaf. Een laag diafragmagetal is voor mij altijd wel een criterium waar een objectief aan zal moeten voldoen, om tot aanschaf over te gaan. Ik fotografeer namelijk erg graag met een bewuste overbelichting, waar ik me creatief helemaal in kan uitleven. Die mogelijkheid wil ik ook bij onderwaterfotografie hebben en dat is voor mij ook de vraag geworden die me bezig is gaan houden na het behalen van mijn duikbrevet: zou ik ook mijn creativiteit in onderwaterfotografie kwijt kunnen?

Na een boeiende uitleg en presentatie van onderwaterfotograaf Robert Smits over het onderwerp onderwaterfotografie, is het dan zover om in het waterbassin van TODI zelf aan de slag te gaan. Boven water weet ik de knoppen van m'n Canon blindelings te vinden, maar met een onderwaterhuis er nu omheen is dat toch wel even wat anders! Daarom kies ik ervoor om niets aan de instellingen te veranderen die Robert op de camera al van tevoren had ingesteld. Zo kan ik mij nu focussen om enkel de positie van de flitslampen wat aan te passen.

SIGMA 14-24mm F2.8 DG HSM | Art

ISO 1600 • F 13 • 1/60 SEC • 14 MM

Voor het eerst ervaar ik nu hoe het is om duiken en fotograferen te combineren: WOW! Een goede trim en geduld tot de vissen naar je toe komen is wel een vereiste. De SIGMA 14-24mm F2.8 DG HSM Art, die ik als eerste objectief test, voldoet volledig aan mijn verwachtingen. De AF is nauwkeurig en werkt vrij snel en het beeld vervormt nauwelijks. Doordat het een zoomobjectief is, is het ook mogelijk om een onderwerp dat zich wat meer op afstand bevindt vast te leggen. Dit geeft meer flexibiliteit ten opzichte van het 20mm prime objectief.

Daarna is het de beurt aan de SIGMA 20mm F1.4 DG HSM Art om te testen. Ook bij dit objectief is de AF nauwkeurig en snel, het beeld toont ook nauwelijks vervormingen. Wel is het even wennen dat het een prime lens is, wat bij een bewegende vis wel wat meer oefening vereist.

Conclusie

Het is erg belangrijk om eerst goed te overwegen voor welke doeleinden je een objectief wilt gaan gebruiken en dan pas aan te schaffen. En dat is natuurlijk ook persoonlijk. Hoewel de SIGMA 14-24mm F2.8 DG HSM Art een net wat kleiner diafragma van F2.8 heeft en wat meer in aanschaf kost dan de SIGMA 20mm F1.4 DG HSM Art gaat mijn voorkeur toch naar de SIGMA 14-24mm F2.8 DG HSM Art uit. Omdat dit een zoomobjectief is, is deze zowel boven als onder water het meest geschikt voor mij.

SIGMA 20mm F1.4 DG HSM | Art

ISO 800 • F 13 • 1/80 SEC • 20 MM

Het was een gezellige, goed verzorgde en zeer leerzame dag. Deze dag heeft mij antwoord gegeven op de vraag of het ook mogelijk is om creatief onder water te fotograferen. Ook de vele informatie en tips die Robert gaf tijdens zijn presentatie over wat er allemaal bij komt kijken als je onder water gaat fotograferen waren meer dan welkom.

Review van Maurice Hoogeboom

Ik was een van de gelukkigen die waren uitgenodigd om een workshop onderwaterfotografie te volgen van Robert Smits in samenwerking met SIGMA. Robert is in mijn ogen een superbegaafde en passievolle fotograaf, en hij weet deze passie en zijn kennis heel goed over te brengen.

SIGMA 105mm F2.8 EX DG OS HSM Macro

ISO 800 • F 13 • 1/80 SEC • 105 MM

De dag begon bij duikcentrum Todi in Beringen, België. Dit is een indoor zoetwater duikcentrum in een voormalig mijnbouwgebied. Tijdens het theoretische gedeelte werd al snel duidelijk dat onderwaterfotografie een geheel andere tak van sport is dan het fotograferen boven water. Dat zit hem vooral in de hoeveelheid voorbereiding die erin gaat zitten. Dit heeft te maken met een hele reeks zaken waar je normaal tijdens het fotograferen boven water niet bij stil staat. Zo kun je onder water niet even van lens wisselen of een accu verwisselen. Maar denk ook aan het invetten en controleren van de O-ringen die het onderwaterhuis droog houden en zelfs het vacuüm trekken van het onderwaterhuis.

SIGMA 105mm F2.8 EX DG OS HSM Macro

ISO 800 • F 14 • 1/125 SEC • 105 MM

Ik heb twee SIGMA-objectieven kunnen testen, namelijk de SIGMA 105mm F2.8 EX DG OS HSM Macro en de SIGMA 20mm F1.4 DG HSM | Art.

SIGMA 20mm F1.4 DG HSM | Art

De 20mm groothoek zit echt goed in elkaar. Hij voelt goed aan en focust snel. Met de groothoek schiet je onderwater vanaf F 13 of hoger op een fullframe en F 7.1 met cropframe sensor. Dit zorgt voor zeer scherpe beelden. Onderwater was het wel even zoeken naar het shot dat ik wilde hebben. In het begin zwom ik veel achter de vissen aan, waardoor ik vooral veel vinnen op de foto kreeg. Na de tip van Robert om de vissen op mij af te laten komen in plaats van erachteraan te zwemmen, kreeg ik wel de foto's die ik wilde hebben.

Dit groothoekobjectief is mede vanwege het lage F-getal een geweldige aanvulling in ieders lenzen collectie.

SIGMA 20mm F1.4 DG HSM | Art

ISO 1600 • F 13 • 1/50 SEC • 20 MM

SIGMA 105mm F2.8 EX DG OS HSM Macro

Het 105mm macro-objectief gaat al een tijdje mee, maar ook dit objectief voelt goed. Hij zit goed in elkaar en is ook zeer scherp. Met dit macro-objectief schiet je onderwater vanaf F 8. Ik was zelf vooral zeer benieuwd naar de prestaties van deze lens, omdat een macrolens de volgende uitbreiding wordt in mijn persoonlijke collectie. Onderwater is het even zoeken met het scherpstellen, maar dat is meer omdat je vanwege het onderwaterhuis niet handmatig kunt scherpstellen. Althans, niet met de onderwaterhuizen die wij tot onze beschikking hadden.

Als je eenmaal een mooi plekje in het juiste licht gevonden hebt en je de vis(sen) dichtbij hebt laten komen, is de AF echt heel snel en is elk shot raak. Ook deze lens zou ik zeker aanraden. Ik heb zelfs besloten dat deze lens mijn volgende aankoop gaat worden.

SIGMA 105mm F2.8 EX DG OS HSM Macro

ISO 800 • F 13 • 1/80 SEC • 105 MM

Ik heb een geweldig leerzame dag gehad en mijn interesse in onderwaterfotografie is zeker gewekt. En de SIGMA-objectieven hebben ruimschoots aan al mijn verwachtingen voldaan.

Review van Robert Riewald

Samen met drie andere deelnemers heb ik een ontzettend gave workshop onderwaterfotografie mogen volgen in het indoor duikcentrum TODI te België. De workshop werd georganiseerd door Zoom.nl in samenwerking met SIGMA, die de objectieven ter beschikking stelde. De begeleiding was in handen van Robert Smits.

SIGMA 105mm F2.8 EX DG OS HSM Macro

ISO 800 • F 18 • 1/125 SEC • 105 MM

Na een korte introductie van alle aanwezigen, start de workshop met het theoriegedeelte. Al snel blijkt dat Robert heel veel ervaring heeft in fotografie, zowel boven- als onderwater. Zijn passie en enthousiasme komen in alles naar voren. Aan de hand van duidelijke voorbeelden geeft hij attentiepunten en valkuilen bij het fotograferen onder water aan. Eén van de belangrijkste zaken, zo blijkt later ook in de praktijk, is om te proberen om rustig dichtbij te komen, zonder het onderwaterleven af te schrikken. Door de vertekening onderwater, lijken vissen groter en dichterbij dan dat ze in werkelijkheid zijn. Dat valt met name op als je met een groothoekobjectief fotografeert.

SIGMA 105mm F2.8 EX DG OS HSM Macro

ISO 800 • F 18 • 1/125 SEC • 105 MM

Na de lunch gaan we het water in. TODI heeft een vrij groot bassin: circa 10 meter diep, 36 meter doorsnee, circa 6 miljoen liter water (van 23 gr) en heel veel vissen! Onder water is een rotslandschap nagebootst maar er is ook een heuse bar en er staan her en der lege autocasco's, waar de vissen een prima schuilplek vinden.

Groothoek

Als eerste probeer ik de SIGMA 14-24mm F2.8 DG HSM | Art. Dit objectief ken ik al: ik gebruik 'm zelf voor met name landschappen en ben uitermate tevreden over de prestaties. Robert heeft twee onderwaterbehuizingen compleet met flitsapparatuur geprepareerd, met daarin een Canon 5D mark IV met bovengenoemd objectief. Deze complete set heeft boven water een behoorlijk gewicht, maar onder water is er prima mee te manoeuvreren. Ook onder water geeft Robert uitstekende aanwijzingen d.m.v. een schrijfbordje en gebaren.

SIGMA 14-24mm F2.8 DG HSM | Art

ISO 3200 • F 13 • 1/100 SEC • 14 MM

Ondanks dat ik zowel de camera als het objectief ken, blijkt dat mooie opnames onder water maken voor mij, als relatief beginnend duiker, een hele grote uitdaging is. De knoppen op de onderwaterbehuizing zitten op andere plekken dan ik gewend ben, goed (manueel) uitlichten is veeleisend, de positie van de flitsers is belangrijk en vooral de rust bewaren om dichtbij te kunnen komen. Bovendien geeft een 14mm groothoek op een fullframe camera een dermate grote beeldhoek dat dichtbij het onderwerp komen een absolute must is: een uitstekend leermoment!

Dit eerste halfuurtje kennismaking met onderwaterfotografie vloog jammer genoeg voorbij. Door mijn gebrek aan ervaring met fotografie onder water heb ik naar mijn gevoel het objectief niet goed kunnen benutten en daarom hiermee geen foto's kunnen maken die echt de moeite waard zijn.

[Red: wel heeft Robert onder water nog even gewisseld van onderwaterhuis met een van de andere deelnemers, waarin de SIGMA 20mm F1.4 DG HSM | Art zat. Daarmee heeft hij o.a. nog onderstaande foto gemaakt]

SIGMA 20mm F1.4 DG HSM | Art

ISO 2500 • F 13 • 1/80 SEC • 20 MM

Macro

In de evaluatiesessie kan ik even 'droog oefenen' met de onderwaterbehuizingen. Dat helpt enorm bij de tweede onderwatersessie. Daarbij gaat het om (macro)visportretten. Robert Smits geeft nieuwe tips en trucs voor macrofotografie onder water. Bij deze sessie gebruiken we de SIGMA 105mm F2.8 EX DG OS HSM Macro. Door de langere brandpuntsafstand van dit objectief t.o.v. de 14-24mm, het droog oefenen en het kleine beetje ervaring van de ochtend, loopt het voor mij in de tweede sessie een stuk beter. Met meer rust en iets meer afstand, ben ik redelijk tevreden over een aantal visportretten die ik heb kunnen maken.

SIGMA 105mm F2.8 EX DG OS HSM Macro

ISO 800 • F 18 • 1/125 SEC • 105 MM

Conclusie

Voor mij was dit een hele bijzondere workshop: fotografie combineren met duiken! Zoals ik had verwacht, is fotograferen onder water nog uitdagender dan boven water. In de korte periode onder water, heb ik de geteste objectieven niet volledig kunnen beoordelen. De SIGMA 14-24mm F2.8 DG HSM | Art ken ik echter al: dit objectief kan ik zeker aanbevelen. Lichtsterk, scherp en weinig vignettering. De lens is wel zwaar maar daar merk je onder water weinig van. De SIGMA 105mm F2.8 EX DG OS HSM Macro is prima voor close-ups: de beelden zijn gedetailleerd en superscherp.

Ook voor onderwaterfotografie is vaak doen en leren van ervaren fotografen erg belangrijk, is mij gebleken. Ik heb deze dag heel veel informatie gekregen en waardevolle indrukken opgedaan. Zeer zeker ga ik dit vaker doen en ik wil ook ervaring opdoen met video-opnamen maken onder water. Bij deze dank ik Zoom.nl, SIGMA en met name Robert Smits nogmaals voor de bijzondere ervaring.

SIGMA 105mm F2.8 EX DG OS HSM Macro

ISO 800 • F 16 • 1/125 SEC • 105 MM

Review van Tim van Dongen

Theorie

Robert heeft er echt werk van gemaakt. De presentatie is zeer overzichtelijk en duidelijk. Ook krijgen we een mooi gepersonaliseerd en geplastificeerd spiekbriefje met de belangrijkste tips voor onder water overhandigd. Of het iin de praktijk ook gaat lukken zal nog moeten blijken, maar aan de theorie ligt het in ieder geval niet. We gaan het zien, op naar de duiktank.

SIGMA 14-24mm F2.8 DG HSM | Art

ISO 3200 • F 13 • 1/100 SEC • 14 MM

Praktijk

Onder water is het wennen. Mijn laatste duik is alweer een tijdje geleden. Ook ben ik niet gewend om met een enorm onderwaterhuis te werken en daarbij ook nog eens met flitsers. De belichtingsdriehoek heb ik onder de knie. Af en toe wat met een flitsset werken gaat me ook wel goed af. Maar nu onder water met twee flitsers en alles op de M-stand, blijkt het toch lastig om steeds te bedenken wat er invloed heeft op de foto die je gaat maken en wat er niet helemaal goed is gegaan bij de vorige foto.

Moet de flits iets minder krachtig, moeten de flitsers in een andere positie, moet de sluiter langer open staan of juist iets korter? Moet ik mijn diafragma iets aanpassen of moet ik de iso-waarde veranderen? Heel wat om over na te denken, en dat op 10 meter diepte in een totaal andere wereld. Bovendien, wat het niet veel makkelijker maakt: de vissen zwemmen rond. Gelukkig heb ik met wat hulp van Robert toch wat vissen kunnen fotograferen.

SIGMA 14-24mm F2.8 DG HSM | Art

ISO 800 • F 13 • 1/125 SEC • 14 MM

Eenmaal terug aan de oppervlakte ben ik enthousiast en onzeker tegelijk. Ik heb een superervaring gehad en heb veel kennis opgedaan, maar aan de andere kant ben ik erg onzeker over het resultaat.

Heb ik er wel een foto tussen zitten die okee is? Ik kan in ieder geval terug richting Nederland met een hele mooie ervaring en een tank vol met kennis.

De objectieven

Tijdens deze workshop heb ik (opnieuw) kennis kunnen maken met de objectieven van SIGMA. De objectieven zijn duidelijk zeer goed en erg betaalbaar. Ze hebben zeer indrukwekkende specificaties, hoge bouwkwaliteit met goede weather sealing (bij veel Art objectieven en alle Sports varianten) en met erg goed glaswerk in alle objectieven.

SIGMA 14-24mm F2.8 DG HSM | Art

ISO 800 • F 13 • 1/125 SEC • 14 MM

Vandaag heb ik gewerkt met de SIGMA 14-24mm F2.8 DG HSM Art en de SIGMA 20mm F1.4 DG HSM Art. Het glaswerk van beide objectieven is heel goed. De kwaliteit van de beelden is namelijk erg goed. Sinds de invoering van de drie verschillende lijnen (Contemporary, Art en Sports) heeft SIGMA dit zeer goed op orde. Vandaag zijn de objectieven gebruikt in een onderwaterhuis waardoor ik de objectieven niet in volledig heb kunnen testen. Dit maakt het dus lastig om er een uitgebreide review over te schrijven. Het zijn echter objectieven waar ik graag verder kennis mee wil maken, het liefst ook zonder het onderwaterhuis. Na vandaag ben ik zeker onder de indruk van de SIGMA-objectieven die ik vandaag heb mogen gebruiken.

SIGMA 14-24mm F2.8 DG HSM | Art

ISO 3200 • F 13 • 1/80 SEC • 14 MM

Wat heb ik geleerd?

Vandaag heb ik vooral kunnen leren om te werken met flitsers. De flitsers hebben effect op de belichting van de voorgrond in de foto. Met de sluitertijd bepaal je hoeveel omgevingslicht er in de achterkant van de foto mee gaat spelen. Hierdoor kan er een sfeer bepaald worden in de foto. Je kunt zorgen voor een zwarte/donkere achtergrond met een korte sluitertijd en met een langere sluitertijd krijg je een lichtere achtergrond met meer details. Met continu licht werkt het principe hetzelfde (alleen kun je met continu licht je beeld niet bevriezen, wat je met flitslicht wel doet, red.).

Het is fijn dat Robert af en toe mee kan kijken, waardoor ik sneller door krijg of ik het goed doe. Zo krijg ik van hem de tip om eens wat meer richting het licht te fotograferen, om wat dichter naar mijn onderwerp te gaan, of juist even wat afstand te nemen. Sommige tips zijn al bekend, maar omdat je op zoveel dingen moet letten is het heel fijn om er af en toe weer even aan herinnerd te worden.

Robert heeft me weer een stuk verder weten te brengen om de wereld onder water mooi vast te leggen. Het is een zeer mooie en uitdagende vorm van fotografie, waarbij enorm veel oefening nodig is om alles vast te leggen. Maar als het lukt, heb je wel gelijk indrukwekkende foto's en die niet al duizenden keren vastgelegd zijn! Ik heb van de workshop genoten. Robert heeft me met zijn grote enthousiasme ook zeer enthousiast weten te maken.