1. Lichtstrepen in het donker
Een bekend voorbeeld van lange sluitertijd is lichtstrepen. Denk hierbij aan voorbijrijdende auto´s of de sterren die strepen of cirkels vormen. In beide gevallen ga je vrijwel hetzelfde te werk.
Instellingen
In principe heb je om de lichtstrepen vast te leggen niet veel nodig. Zet je iso zo laag mogelijk voor zo min mogelijk ruis in je foto. Gebruik een stevig statief om bewegingsonscherpte te voorkomen en gebruik een draadontspanner. Voor de lange sluitertijd gebruik je de bulb-stand van je camera. Vanaf 30 seconde worden de sterren goed zichtbaar. Gebruik je een sluitertijd langer dan 30 seconde, dan worden de sterren strepen (startrails). Bij lichtstrepen van auto´s kan de sluitertijd verschillen van zo´n 2 tot 30 seconde.
Scherpstellen
In het donker scherpstellen kan lastig zijn. Fotografeer je alleen de sterren zonder voorgrond, stel dan scherp op oneindig. Dit herken je aan het liggende 8 teken. Fotografeer je lichtstrepen van auto´s of een sterrenhemel met een voorgrond, stel dan handmatig scherp. Controleer in beide gevallen je scherpte door bij de liveview in te zoomen.
Light painting
Een ander leuk voorbeeld van lichtstrepen is lightpainten. Door middel van de zelfontspanner kun je zelf de mooiste tekeningen in het donker maken. Je hebt allereerst een statief nodig en iets om de tekening mee te maken, zoals een zaklamp of sterretjes.
3 benodigdheden voor lange sluitertijden
1. Camera met Bulb-stand
Bij de meeste camera’s kun je in de handmatige stand tot een maximale sluitertijd van 30 seconde kiezen. Ga je één stapje verder, dan kom je in de Bulb-stand. In deze stand staat je sluiter open zolang je de ontspanknop indrukt. Laat je deze los, dan sluit je sluiter.
2. Stevig statief
De lange sluitertijd vergroot de kans op bewegingsonscherpte. Elke trilling kun je terugzien in de foto. Daarom is het van belang om een stevig statief te gebruiken. Hang extra gewicht, zoals je cameratas, aan de haak van je statiefzuil voor nog meer stevigheid.
3. Kabelontspanner of afstandsbediening
Een kabelontspanner of afstandsbediening houd je sluiter open zonder de camera aan te raken. De aanraking met de ontspanknop kan trillingen veroorzaken. Je camera op de zelfontspanner zetten is ook een optie.
Het makkelijkste is om in de sluitertijd-voorkeuzestand een sluitertijd van een paar seconde te kiezen. Je camera kiest hier zelf een geschikt diafragma bij. De tekening maak je in spiegelbeeld. Zodra de sluitertijd afgelopen is, zie je de tekening op je camera verschijnen.
2. Landschap
Overdag kun je ook prima gebruik maken van lange sluitertijden. Het is belangrijk dat beweging zichtbaar wordt op je foto. Waterlandschappen, zoals watervallen zijn hier ideaal voor. Ook wolkenluchten geven een goed resultaat bij lange sluitertijden. Naast de drie standaard benodigdheden (statief, bulb-stand en kabelontspanner) heb je overdag voor een lange sluitertijd nog iets nodig: een ND-filter.
ND-filter
Een ND-filter (Neutral Density Filter) of grijsfilter helpt je om de sluitertijd de verlengen. Zie het als een zonnebril voor je camera: het laat minder licht door. Het glas is namelijk grijs.
ND-filters zijn in verschillende sterktes verkrijgbaar. Op elk filter staat hoeveel stops licht het tegenhoudt, variërend van 2-stops t/m 10-stops. Elke stop licht verdubbelt de sluitertijd. Zo wordt een sluitertijd van 1/10 seconde met een 6-stopsfilter een sluitertijd van 8 seconden. Om de juiste sluitertijd te berekenen moet je bij het gebruik van ND-filters in stops kunnen rekenen. Hier zijn online verschillende tabelletjes voor te vinden. Een handige applicatie om je sluitertijd te berekenen met je telefoon is ND Calc of NDExposure.
Scherpstellen
Een ND-filter maakt door de grijze kleur je hele beeld in de zoeker donker. Daarom is het van belang om eerst een compositie te bepalen, scherp te stellen en tot slot je grijsfilter te bevestigen. Let hierbij wel op dat je de lens niet beweegt. John Verbruggen vertelt in zijn blog alles over het fotograferen van landschappen met een lange sluitertijd.
3. Panning
Een iets lastigere variant van een lange sluitertijd is meetrekken, ook wel panning genoemd. Hierbij gebruik je geen sluitertijden van hele secondes of minuten, maar eerder 1/15 seconde. In plaats van je camera stil te houden, beweeg je juist mee met het onderwerp. Na wat oefenen zal je onderwerp scherp blijven, terwijl de achtergrond strepen vertoont. Leuke onderwerpen voor meetrekken zijn (race)auto’s, rennende dieren of fietsers.
Panning is vrij lastig en levert niet direct het perfecte resultaat op. Je zal echt moeten oefenen en experimenteren met de timing, het meedraaien, de sluitertijd en de structuur van de achtergrond.
Timing: Begin de camera te pannen, en druk op de ontspanknop nadat de camera al is beginnen bewegen. En blijf je lichaam kantelen zelfs nadat je de foto genomen hebt. Anders wordt je foto alsnog onscherp.
Draaien: Je moet exact even snel bewegen als je onderwerp. Draai je te snel of te langzaam, dan is je hele foto onscherp. Draai vanuit je heup met het onderwerp mee.
Sluitertijd: Begin te oefenen met een sluitertijd van 1/15 seconde. Heb je deze snelheid onder de knie? Dan kun je de snelheid verlagen naar 1/8 seconde.
Structuur van de achtergrond: De achtergrond is van belang om daadwerkelijk de beweging te tonen. Zo geven bomen en gebouwen strepen, terwijl een egaal landschap weinig beweging toont.
Om je succes op een scherpe foto te verhogen is het verstandig om in de continue-autofocus te fotograferen. Een monopod helpt om je camera stabieler te houden tijdens het meetrekken. Een statief is minder flexibel voor het meebewegen.
Heb je het meetrekken goed onder de knie? Dan kun je je ook wagen aan panning in de bocht.
Wil je alles leren over sluitertijd of diafragma voor de ultieme controle? Bekijk dan onze Cursus Sluitertijd & diafragma
