Wil je veel meer leren over bewerken in Lightroom? Volg dan onze Zoom Academy cursus Lightroom Encyclopedie 2023, of bekijk onze livestream waarin we de nieuwste functies in Lightroom 2023 uitleggen en laten zien.
Oefenbestanden
We hebben vijf raw-bestanden voor je klaargezet, zodat je deze workflow stap voor stap kunt meedoen. Ga naar https://kwikr.nl/LR22Panorama en download LR2022_Panorama_oefenbestanden.zip. Na het uitpakken vind je hierin de bestanden Panorama Opname 1.dng, Panorama Opname 2.dng, Panorama Opname 3.dng, Panorama Opname 4.dng en Panorama Opname 5.dng.
Bij landschapsfotografie, maar ook bij andere vormen zoals architectuur- of stadsfotografie, lopen we vaak tegen het zogenaamde groothoekprobleem aan: we willen zoveel mogelijk op de foto. Het totale landschap dat we zien, willen we ook daadwerkelijk vastleggen. Maar alles wat je ziet in één keer op de foto krijgen is lastig. Meestal lossen we het op door het gebruik van (ultra)groothoeklenzen. Hoe korter de brandpuntsafstand van onze lens (in millimeters), hoe meer er daadwerkelijk op de foto past. Zo past dat landschap op Texel of dat plein in Lucca opeens wel!
Maar helaas, zo’n objectief heeft niet iedereen. En heb je ’m wel, dan heb je ’m ook niet altijd bij je. Gelukkig is er dan een andere oplossing, die panoramafoto heet. Nu heb je panorama’s en panorama’s. Sommige camera’s hebben een ingebouwde panoramafunctie. Door je ontspanknop ingedrukt te houden, film je als het ware je panorama – een functie die we ook vaak in onze smartphone kunnen terugvinden. En hoewel die functie snel en leuk is, is de vertekening vaak enorm, met deuken in je horizon en de vreemdste perspectieven. Wil je nu eens een panoramafoto maken van een geheel ander niveau, dan biedt Lightroom Classic uitkomst. We laten je zien hoe je van meerdere losse foto’s één mooi geheel maakt.
De voorbereiding
Adobe Lightroom Classic is in staat om van meerdere losse foto’s één samengevoegd exemplaar samen te smeden. Hiervoor is een speciale functie ingebouwd in het programma. Het enige vereiste is dat die losse foto’s qua compositie in elkaar overlopen en op elkaar aansluiten.
Als je goed naar de afzonderlijke raw-beelden kijkt die beschikbaar zijn om deze workflow te kunnen doen, dan zie je dat de ene foto verdergaat waar de vorige gestopt is. Sterker nog: er zit een zekere overlap tussen, zodat we zeker weten dat onze losse foto’s straks goed op elkaar aansluiten zonder dat ergens iets tussenin ontbreekt.
Ga je dus op pad om een reeks foto’s te maken, let dan goed op referentiepunten in je compositie, zodat je telkens de nieuwe foto kunt laten beginnen op de juiste plek. Liever te veel overlap tussen de foto’s dan dat je een stukje van je compositie hebt overgeslagen, want dan zal het samenvoegen geheid mislukken.
Nog een aantal zaken waarop je moet letten als je je reeks foto’s gaat maken:
Belichting
De belichting van alle foto’s moet exact gelijk zijn. Dat wil zeggen dat je bij de eerste foto van de reeks een sluitertijd, diafragmawaarde en iso-waarde instelt die tijdens de rest van de reeks niet meer veranderen. Zo zal je uiteindelijke panorama geen rare vlekken of sterk afwijkende lichtintensiteiten vertonen.
Scherpstelling
Stel eenmalig handmatig scherp, en verander de scherpstelling gedurende de reeks niet. Zo zal de scherpte in je uiteindelijke foto perfect liggen. De autofocus gooit namelijk roet in het eten. Bij elke opname stelt de camera opnieuw scherp, met als gevolg geen consistentie tussen de verschillende foto’s. Handmatig scherpstellen dus!
Uit de hand of vanaf statief
Je kunt de reeks foto’s eventueel uit de hand maken. Let dan wel goed op dat je niet te veel qua hoogte of qua standpunt varieert, anders wordt de uitsnede die je uiteindelijk overhoudt erg smal. Beter is het om te werken met de camera op statief, en steeds je camera een stukje verder te draaien. Werk je vanaf een statief, zet dan je beeldstabilisatie uit.
Pro-tip
Willen we een reeks foto’s maken om daar vervolgens een panorama van te boetseren, dan hebben we vaak de neiging om twee, drie of vier foto’s te schieten in de liggende stand, ook wel ‘landscape’ genoemd. Een beter resultaat bereik je door je camera te kantelen naar de staande positie, ook wel ‘portrait’ genoemd. Je maakt dan in plaats van bijvoorbeeld drie liggende foto’s vijf staande foto’s. Het voordeel daarvan is dat het eindresultaat een stuk minder vertekening vertoont.
De samensmelting
We hebben in ons voorbeeld vijf staande foto’s gemaakt, die geschikt zijn om te transformeren tot een verbluffend panorama. Hiervoor gaan we in Lightroom Classic naar de Bibliotheek-module. Als je je foto’s geïmporteerd hebt en ze zijn zichtbaar in deze module, dan is het tijd om de hele reeks te selecteren. Dat kan zoals eerder gezegd door te klikken op je eerste foto uit de reeks, vervolgens de Shift-toets in te drukken en dan met die toets ingedrukt op de laatste foto van je reeks te klikken. De ruime randen om de geselecteerde foto’s veranderen van donkergrijs naar lichtgrijs, ten teken dat je foto’s geselecteerd zijn.
Nu we de reeks geselecteerd hebben, is het tijd om de samenvoeging in gang te zetten. Ga boven in je scherm naar het menu Foto en kies vervolgens (net als bij HDR) voor Foto samenvoegen. In het volgende menu kiezen we ditmaal uiteraard voor Panorama. Als je liever voor een sneltoets kiest, maak dan gebruik van de toetscombinatie Ctrl+ M.
Er verschijnt vervolgens een venster waarin direct een voorvertoning geproduceerd wordt van de samenvoeging. De contouren van je panorama worden zichtbaar!
Het juiste perspectief
Nadat de voorvertoning klaar is, heb je al een aardig idee van hoe je panorama eruit komt te zien. We moeten echter nog een paar instellingen doen voordat het definitieve panorama gemaakt kan worden. Zet allereerst vinkjes in de vakjes Automatische instellingen en Automatisch uitsnijden. Op deze manier worden fluctuaties tussen de afzonderlijke beelden opgelost, en zie je ook meteen je uiteindelijke beeld zoals dat er daadwerkelijk uit komt te zien. Grens verdraaien laten we in dit voorbeeld op 0 staan.
In het venster zie je ook dat je kunt kiezen uit drie opties: Bolvormig, Cilindrisch en Perspectief. Je zult zien dat als je op een van deze buttons klikt, je voorvertoning meteen verandert. Je kunt hier je eigen keuze in bepalen, waarbij je zelf kijkt wat het mooiste resultaat geeft. Wat de beste optie is, hangt af van je standpunt en de gebruikte lens en brandpuntsafstand. Het is dus een kwestie van proberen, kijken en kiezen. In deze workflow kiezen we voor Perspectief.
Nadat we alle keuzes gemaakt hebben, drukken we onderaan op de knop Samenvoegen. Daarna zal de computer even tijd nodig hebben om je panoramafoto te produceren. Hoe meer foto’s je gebruikt hebt, hoe langer het uiteraard duurt. Ook goed om te weten is dat je uiteindelijke foto enorm toeneemt in resolutie, en daarmee ook in bestandsgrootte. Nadat de computer klaar is met samenvoegen, zal Lightroom Classic je panoramafoto keurig opnemen in de Bibliotheek en die tonen in het overzicht met foto’s. Vanaf nu is je panorama een losse foto, die je vervolgens indien nodig verder kunt ontwikkelen, op dezelfde manier als alle andere foto’s.
Karaktervolle lucht
De panoramafoto is dus zichtbaar in de Bibliotheek en laat zich als een normale, losse foto ontwikkelen. Om het panorama te kunnen bewerken, moeten we de Bibliotheek-module verlaten en rechtsboven in ons scherm kiezen voor Ontwikkelen. Als je in de Ontwikkelen-module bent beland, zie je dat er automatisch schuiven zijn aangepast. Dit hadden we in de voorvertoning ook als optie aangevinkt. Uiteraard kunnen we die schuiven nog naar wens aanpassen, en dat doen we ook. Verplaats de schuifregelaar Belichting naar -0,80 en trek de Schaduwen op naar +77. Om de kleur nog wat meer te benadrukken, verstellen we de schuifregelaar Verzadiging naar +30.
Ook gaan we de lucht nog wat extra karakter meegeven. Hiervoor maken we gebruik van het vierde icoontje van de instrumentenbalk: het icoontje met de cirkel met stippellijn, dat Masker heet. Maak nu een selectie van de lucht. Dit is zoals eerder gebleken eenvoudig te doen door te kiezen voor Selecteer de lucht. De lucht wordt in een handomdraai geselecteerd en wordt met een rode overlay gemarkeerd.
Verstel onder Effect de schuifregelaar Hooglichten naar -100. De lucht wordt nu nóg sprekender en laat nog meer details zien. Klik zodra je tevreden bent op Gereed.
Kleine kleurwijzigingen
Al eerder heb je kennisgemaakt met het paneel HSL/Kleur. Zoek dit paneel op aan de rechterzijde van je scherm, open het en klik op HSL. HSL is zoals eerder gezegd de afkorting van Hue, Saturation en Luminance, oftewel Kleurtoon, Verzadiging en Luminantie. Wie deze tool onder de knie heeft, is in staat om elke kleur los van andere kleuren te veranderen. We kunnen in het HSL-paneel met iedere afzonderlijke kleur aan de slag, en dan apart voor de kleurtoon, de verzadiging en de helderheid.
Klik op Kleurtoon, het eerste tabblad in het HSL-paneel. We willen de oranjetinten in de lucht nog wat extra diep maken en trekken die kleur daarom een klein beetje richting rood. Pas hiervoor de waarde bij Oranje aan naar -65. Ga je zelfs nog een stukje verder, dan zul je zien dat er onnatuurlijke kleurwisselingen in de lucht ontstaan. Let dus goed op wat je doet! Verander ook de schuif bij Aqua. Die mag rigoureus naar +100, terwijl Blauw naar +9 kan. Je ziet dat er nu meer blauwe tonen in de lucht ontstaan. De lucht is perfect!
De laatste stap betreft het gras. Dat bevindt zich in een donkere voorgrond en mag wel wat meer glanzen en licht weerkaatsen. Klik daarom op het tabblad Luminantie. Verplaats de schuifregelaar Groen helemaal naar rechts, naar een waarde van +100. De groene grasdelen worden een stuk lichter!
Het eindresultaat!
Zoom Academy
Ontdek de panelen in Lightroom, volg de workflows stap-voor-stap en ga aan de slag met een preset om je foto met een muisklik te verbeteren. In de nieuwe Zoom Academy Online Cursus Lightroom 2023 leer je hier alles over! Ook in een super toffe voordeelbundel met het boek!
Je leert zoal:
- De basisbeginselen van bewerken in Lightroom
- Alle panelen die er zijn om jouw bewerking tot een mooi resultaat te brengen
- Werken met presets
- De beste instellingen voor het exporteren van je foto's
Dat wil je toch? In deze cursusbundel leer je alles over de nieuwste versie van Lightroom!
