Op fotoreis? Ga voorbereid op pad!

Kom thuis met de beste foto's van de mooiste reislocaties. Je leert alles hierover in de nieuwe cursus Fotograferen op reis in Zoom Academy!

Hoe je een vakantie of een hotel of vakantiehuisje boekt, hoeven we je natuurlijk niet uit te leggen. Wel is menigeen het reizen een beetje ontwend door alle beperkingen van de afgelopen jaren. Een goede reden om wat zorgvuldiger te werk te gaan dan anders, om te voorkomen dat je dingen over het hoofd ziet en pas op je bestemming ontdekt dat je die vergeten bent.

Meenemen of thuislaten?

In de volgende paragraaf gaan we uitvoeriger in op je fototas en de inhoud daarvan. Hier alvast een paar algemene tips en wenken. Sommige fotografen denken in hun enthousiasme dat ál hun spullen mee moeten op reis. Tenzij je voor een langere periode met de auto op reis gaat, is dat over het algemeen niet verstandig. Een aan alle kanten uitpuilende, loodzware tas van hutkofferformaat vormt een belasting voor je rug. In het vliegtuig mag zo’n grote tas vaak niet mee als handbagage in de cabine. En als je kwetsbare apparatuur als ruimbagage meereist, is het maar de vraag of die heelhuids aankomt. Ook stel je het incasseringsvermogen van het reisgezelschap op de proef wanneer je voortdurend met objectieven aan het jongleren bent. Dat geldt niet alleen voor reisgenoten bij een groepsreis, maar ook voor je eigen (minderjarige) kinderen.

Beperk je dus tot wat je absoluut nodig denkt te hebben, en laat die supertelezoom tijdens een stedentrip gerust thuis. Op een safaritocht in Afrika komt die natuurlijk wél van pas. Maar dan hoef je waarschijnlijk weer geen plekje te reserveren voor je reportageflitser met toebehoren. Houd er rekening mee dat lichtsterk en lichtgewicht niet goed samengaan, zeker bij zoomlenzen. Pas ook op voor doublures: neem óf je 24-70mm-zoom mee, óf je vaste 28mm-reportagegroothoek plus je 50mm-standaardlens, maar niet allemaal. Een tweede camerabody als back-up kan daarentegen handig zijn tijdens een langere reis. Als je in familieverband op vliegvakantie gaat, kun je die wellicht in een apart tasje aan moeder de vrouw of vader de man toevertrouwen, zodat je op locatie niet voortdurend het extra gewicht hoeft mee te zeulen. In een zogenaamde ‘snuittas’ kan zo’n reservecamera nog wel in een reguliere tas of rugzak mee.

Bepakt en bezakt

Of je jouw spullen in een rugzakmodel, een schoudertas of een slingtas meeneemt, is aan jou. Behalve van je persoonlijke voorkeuren hangt dit ook af van de omvang van je uitrusting. Kijk wel of de tas van jouw keuze geschikt is voor de lokale omstandigheden. Ga je bijvoorbeeld naar een land met een vochtig klimaat, dan is het prettig is als jouw tas goed waterdicht is of voorzien is van een losse regenhoes. Pootjes zijn eveneens handig, zodat de bodem niet nat wordt wanneer je de tas even op de vochtige grond neerzet. Ook in een woestijnklimaat is een tas met hermetisch afsluitende ritssluitingen plus een regenhoes een betere keus dan eentje met een klep met klikgespen. Daarmee voorkom je dat stuivend zand z’n weg naar de inhoud vindt.

Sommige tassen hebben een apart vak voor een laptop of tablet. Als je die in jouw tas wilt kunnen vervoeren, check dan of de beoogde tas zo’n vak heeft in de juiste maat. Kun je behalve je camera en objectieven ook je reserveaccu’s en filters kwijt? Zijn er lussen voor een statief en een buitenvak voor een waterfles? Allemaal dingen die je beter vóór aankoop of vertrek kunt nalopen dan op locatie.

Houd tot slot rekening met de manier waarop je je op je bestemming verplaatst. Een fototas die tijdens een stadswandeling hooguit hinderlijk is, groeit uit tot een regelrechte beproeving bij een zware jungletocht over oneffen terrein met een torenhoge temperatuur en luchtvochtigheid. Als rugzaktoerist zul je sowieso je hele hebben en houden gedurende een groot deel van de reis op je schouders moeten meetorsen. Voor je foto-uitrusting blijft dan slechts een bescheiden plaatsje over. Al is het maar om te voorkomen dat je onderweg zonder essentiëlere zaken, zoals een tandenborstel, schoon ondergoed of een voorraadje drinkwater, zit.

Accomodatie

Behalve het gekozen vervoermiddel speelt ook de accommodatie een rol. Als je wekenlang verblijft in een comfortabel viersterrenhotel of luxeappartement, kun je meer meenemen dan wanneer je dagelijks in een krap busje van de ene tent naar de andere hobbelt. Vaak heb je in het eerste geval ook een kluis tot je beschikking om overtollige spullen veilig op te bergen.

Wel betaalt ook op dit front een goede voorbereiding zichzelf dubbel en dwars terug. Ook de meest fanatieke fotografen moeten immers eten en slapen. Alle energie die gaat zitten in onderdak zoeken, klaarmaken van eten en beroerd slapen, gaat ten koste van je fotografie. Niet iedereen stelt op dit vlak dezelfde eisen. Het is altijd verstandig hier vooraf bij stil te staan en te onderzoeken of je accommodatie kunt vinden die optimaal bij je past. En zo ja, deze wellicht vooraf al te reserveren. Let ook op de mogelijkheden van transport (taxi, minibusjes, tuktuk, ov) in de omgeving.

Los van het type accommodatie is ook de locatiedaarvan belangrijk. Vanuit een luxehotel in een buitenwijk dagelijks ‘afdalen’ in de hectiek van downtown Bangkok zal andere foto’s opleveren dan wanneer je een eenvoudige kamer in een woonwijk in datzelfde centrum betrekt. Vanuit die laatste zie je het dagelijks leven aan je voorbij trekken.

Wat eten betreft, geldt aan de ene kant dat het een gedoe kan zijn om het zelf te zoeken en te bereiden. Tijd die je daarin investeert, kun je niet besteden aan fotografie. Aan de andere kant kun je tijdens het boodschappen doen lokale markten en winkeltjes bezoeken, wat weer foto’s kan opleveren die je anders niet zou hebben gemaakt.

Neem je de meerkosten van dagelijks restaurantbezoek (die overigens sterk variëren per land) voor lief? Ook dan kan een all-inreis met volpension niet de handigste optie zijn. De ‘vaste voedertijden’ (met name die van ontbijt en diner) vallen immers vaak samen met de periode waarin je als fotograaf profiteert van het beste licht. Vooral bij een volledig verzorgde georganiseerde reis zul je de voors en tegens zorgvuldig tegen elkaar moeten afwegen.

Check voor vertrek

Uiteraard neem je schoonmaakspullen voor je objectieven, camera en sensor mee. Maar het is verstandig om al vóór je vertrek te controleren of er geen stof op je sensor zit. Maak een paar testopnamen, gewoon uit de hand van bijvoorbeeld een witte muur of heldere lucht, en bekijk die nauwkeurig. Waarom een paar en niet maar één? Als je de opnamen uit de losse pols schiet en een vlekje zit op beide opnamen op precies dezelfde plaats, weet je zeker dat het vuiltje op je sensor zit en niet op de muur.

Vergeet ook je objectieven niet. Zijn de lenzen en eventuele filters brandschoon, kleeft het diafragma niet en functioneert de scherpstelmotor naar behoren? Het verdient sowieso aanbeveling om proefopnamen te maken voordat je op vakantie vertrekt. Niet alleen om te controleren of alles goed werkt, maar als je net nieuwe spullen hebt aangeschaft ook om te wennen.

Veilig verzekerd

Ga er op reis niet klakkeloos van uit dat de reisverzekering alle eventuele schade en diefstal van je fotoapparatuur dekt. Vaak bedraagt de dekking van een standaard reisverzekering maximaal duizend euro voor alle elektronische apparatuur, laptop inbegrepen. Daar kom je niet ver mee als je hele uitrusting wordt gestolen. Sluit dus altijd een aparte apparatuurverzekering af, waarbij je de totale waarde van je apparatuur verzekert. In veel gevallen moet je opgeven welke apparatuur je verzekert, compleet met serienummers. Zo’n lijstje met alle serienummers, of – nog beter – een setje kopieën van de aankoopnota’s, kan buiten Europa ook van pas komen bij de douane. Let bij afsluiting van een verzekering ook op het dekkingsgebied. Sommige dekkingen zijn beperkt tot Europa, terwijl andere gelden voor de hele wereld.

Ga ook goed na of de verzekering voor hobbyfotografen of voor beroepsfotografen is bedoeld. Als amateur kan je dat een behoorlijk bedrag schelen. Heb je echter als beroepsfotograaf een amateurverzekering, dan loop je de kans dat de polis helemaal niet uitkeert als je spullen in het water vallen of je tijdens je werk wordt bestolen.

Vergeet tot slot ook het eigen risico niet. Kijk ook in de polis wat wordt uitgekeerd: de dagwaarde (dat wil je doorgaans niet) of de nieuwwaarde, zodat je dezelfde apparatuur opnieuw kunt aanschaffen. Iedere verzekeringsmaatschappij hanteert andere voorwaarden; lees daarom goed de spreekwoordelijke kleine lettertjes. Twee bekende apparatuurverzekeringen zijn die van Klomps & Boor en DSV. DSV is van oudsher de verzekeringsmaatschappij waar omroepen hun dure apparatuur laten verzekeren.

Onbeheerd = onverzekerd
Als je op reis gaat en een dag geen zin hebt om te fotograferen, laat je apparatuur dan niet onbeheerd achter in je auto of hotel. De meeste (reis)verzekeringen dekken diefstal in dat geval niet! Huur in zo’n situatie liever een kluisje in het hotel waarin je je kostbaarheden met een gerust hart kunt onderbrengen.

Regelgeving

Voor iedere reisbestemming, of dat nu België betreft of Zanzibar, geldt dat je rekening moet houden met de plaatselijke wetten, zeden en gewoonten. Verderop komt een en ander vaak nog wat specifieker aan de orde. We stippen hier alvast de voornaamste algemene punten aan. Zeker in landen die wat minder democratisch zijn ingericht, moet je oppassen dat je niet voor spion wordt aangezien. Vaak mag je geen militaire objecten fotograferen, maar ook overheidsgebouwen en luchthavens zijn soms al taboe.

Met dure apparatuur kun je ten onrechte voor een beroepsfotograaf worden aangezien. Dit kan niet alleen de belangstelling wekken van de autoriteiten, maar ook van dieven. De actuele stand van zaken wat betreft veiligheidsrisico’s qua criminaliteit en terrorismedreiging kun je vinden op de site van de Rijksoverheid (www.nederlandwereldwijd.nl/reizen/reisadviezen). Hier vind je ook meer informatie over de gezondheidsrisico’s, inclusief (maar niet uitsluitend) de coronasituatie.

Natuurlijk liggen meer gezondheidsrisico’s op de loer. In veel landen kun je beter geen water uit de kraan drinken. Elders is het oppassen voor bedorven voedsel, malariamuggen, steken van schorpioenen of beten van giftige slangen. Zelfs in een redelijk Europees land zoals Servië kun je buiten de gebaande paden op een onontplofte landmijn stappen. Zorg voor je eigen veiligheid dat je bijtijds alle benodigde vaccinaties én alle benodigde papieren (zoals een visum) binnen hebt!

Verder gelden in diverse landen kledingvoorschriften waarmee je rekening dient te houden. Voorkom dat je aanstoot geeft en fotografeer ook niet lukraak de plaatselijke bevolking. Verderop in deze cursus gaan we dieper op dit onderwerp in.

Verkenning

Dergelijke weetjes kun je tegenwoordig met een paar zoektermen en muisklikken op internet vinden. Vergeet ook de fotografische verkenning niet. Tijdens je speurtocht naar informatie in woord en beeld kun je alvast een shortlist samenstellen van bezienswaardigheden die je per se wilt aandoen. Vaak kun je in één moeite door nagaan wanneer je die tijdens je reis het beste kunt bezoeken. Bereid je voor op locatie- en seizoensgebonden zaken die van invloed zijn op je fotografische mogelijkheden, zoals:

Lokale feestdagen die het (on)mogelijk maken specifieke foto’s te maken. Voor een straatfotograaf is een lokaal festival een extra bonus, terwijl een architectuurfotograaf zijn of haar bezoek liever voor of na zo’n evenement plant.

Bereikbaarheid van sommige gebieden. In de tropen zijn veel afgelegen gebieden moeilijk of helemaal niet bereikbaar in het regenseizoen.

Aanwezigheid van je onderwerp. Veel dieren zijn uitsluitend aanwezig in een bepaald seizoen of zijn daarbuiten lastig te fotograferen.

Weersomstandigheden. Het weer bepaalt in hoge mate het karakter van je foto’s. Je moet dus van tevoren proberen in te schatten welk seizoen het meest geschikt is. Het is een inkopper, maar op het zuidelijk halfrond is het zomer terwijl het hier winter is en andersom.

Lichtomstandigheden. Optimaal fotolicht heb je vaak kort na zonsopkomst en kort voor zonsondergang. Die tijden kunnen op je reisbestemming afwijken van wat je gewend bent, mede afhankelijk van het seizoen.

Reisgids in zakformaat

Vrijwel iedereen heeft tegenwoordig volcontinu een smartphone op zak. Op apps voor fotografisch gebruik gaan we in een volgend hoofdstuk in. Maar er zijn natuurlijk meer apps die in den vreemde goed van pas kunnen komen. Bijna steevast heeft je telefoon een gps aan boord, vaak gekoppeld aan een app als Google Maps. Daarmee kun je vrijwel overal op deze planeet zien waar je je precies bevindt en voorkom je dat je verdwaalt. Een app als AroundMe kan een aanvulling zijn om nuttige plaatsen in je omgeving te vinden, zoals supermarkten en benzinestations. Noodzakelijk is dit overigens in de meeste gevallen niet, aangezien Google Maps van steeds meer markten thuis is.

Ook de gratis app Google Translate (Android/iOS) kan erg handig zijn als portable vertaalcomputer. Verder zijn er allerlei apps die specifiek zijn gewijd aan bepaalde bestemmingen of onderwerpen (zoals verkeersregels). Vergeet niet dat je je smartphone ook op je bestemming moet kunnen opladen, zeker wanneer je die veelvuldig gebruikt!

Zoom Academy

Dit artikel komt uit de volledige Cursus Fotograferen op reis in Zoom Academy. Hierin leer je alles over de juiste voorbereiding, waardoor jij met de beste foto's thuiskomt.

Zo leer je onder andere:

• Alles over de perfecte voorbereiding van je reis
• Inspirerende locaties en waar je heen kunt gaan
• Hoe je je camera het beste beheerst en zo ook kunt genieten onderweg
• Een goede workflow ontwikkelen voor je reisfotografie

Bekijk hier de volledige Cursus Fotograferen op reis.