Wil je alles leren over sluitertijd of diafragma voor de ultieme controle? Bekijk dan onze Cursus Sluitertijd & Diafragma!
Lichtstrepen in het donker
Lichtstrepen in het donker van auto’s op de weg, van sterren in de lucht en met een zaklamp of sterretjes getekend zijn de voornaamste voorbeelden van foto’s met een lange sluitertijd. Wanneer je met een lange sluitertijd werkt, moet je de diafragma- en ISO-waarde daarop aanpassen. Je ISO zet je zo laag mogelijk om geen ruis in je foto te krijgen.
Gebruik een statief en een kabelontspanner of een afstandsbediening om bewegingsonscherpte te voorkomen. Bij een lange sluitertijd zie je namelijk elke trilling van de camera. Omdat het indrukken van de ontspanknop trilling kan veroorzaken, kun je een kabelontspanner of afstandsbediening gebruiken. Zo blijft de sluiter open zonder de camera aan te raken. In plaats hiervan kun je ook de zelfontspanner aanzetten.
Vanaf een sluitertijd van 30 seconden worden sterren goed zichtbaar en worden de sterren strepen (startrails). Bij de meeste camera’s kan je een maximale sluitertijd tot 30 seconden handmatig instellen. Bij een langere sluitertijd gebruik je de bulb-stand, waarbij de sluiter open blijft zolang je de ontspanknop indrukt. Bij lichtstrepen van auto’s wordt meestal een sluitertijd van 2 tot 30 seconden gekozen. Stel handmatig scherp als je lichtstrepen van auto’s of sterren met een voorgrond fotografeert. Fotografeer je geen voorgrond, stel dan scherp op oneindig, wat je herkent aan het liggende 8-teken.
Bij lightpainting kan je bijvoorbeeld met een zaklamp of sterretjes de mooiste tekeningen in het donker maken. Gebruik de zelfontspanner, een statief en zet je camera voor het gemak op de sluitertijd-voorkeuzestand, zodat de camera zelf een geschikte diafragmawaarde kiest. Vervolgens maak je met de lichtbron in je hand een tekening, zolang de sluitertijd loopt. Het resultaat zie je daarna op je camera.
Landschap
Bij landschapsfotografie wordt ook vaak gekozen voor een lange sluitertijd. Water wordt dan gladgestreken en wolkenluchten strekken zich uit. Naast de bulb-stand, een statief en een kabelontspanner is in dit geval een ND-filter ook geen overbodige luxe. Een ND-filter (Neutral Density Filter) of grijsfilter is als een zonnebril voor je camera. Het laat minder licht door, zodat je de sluitertijd kan verlengen.
Je hebt ND-filters in verschillende sterktes, zogenaamde stops. Je hebt filters variërend van 2-stops tot 10-stops. Elke stop licht verdubbelt de sluitertijd. Een sluitertijd van 1/10 seconde met een 6-stopsfilter wordt bijvoorbeeld een sluitertijd van 8 seconde. Om de juiste sluitertijd te berekenen moet je bij het gebruik van ND-filters in stops kunnen rekenen. Hier zijn online verschillende tabellen voor te vinden. Handige applicaties waarmee je je sluitertijd kunt bereken zijn ND Calc en NDExposure.
Als je een ND-filter gebruikt, is het handig van tevoren de compositie te bepalen en scherp te stellen. Wanneer je de grijsfilter op je camera bevestigt, wordt je beeld in je zoeker namelijk donker. Let er bij het plaatsen van de filter op dat je de lens niet beweegt. Met een ND-filter wordt een sluitertijd van 30 seconde mogelijk, waardoor water glad gestreken wordt en wolkenluchten uit elkaar worden getrokken.
Dubbele of bewegende portretten
Bewegende mensen worden met een lange sluitertijd wazig. Normaal wil je dit liever voorkomen, maar je kunt er ook hele gave, creatieve foto’s mee creëren. Draai je je hoofd terwijl de sluitertijd loopt, zoals brittvdkuijt deed in haar zelfportret, leg je die beweging en de verschillende uitdrukkingen vast. Je kunt ook de flits gebruiken om een fel en een dof beeld in dezelfde foto te verwerken.
Panning
Meetrekken/Panning, een andere variant van een lange sluitertijd waarbij je eerder een sluitertijd van 1/15 seconde gebruikt in plaats van hele secondes of minuten, is wat lastiger. De juiste timing, het meedraaien, de sluitertijd en de structuur van de achtergrond vereisen wat oefening. De truc is om je camera scherp op het onderwerp gericht te houden en vanuit je heup mee te bewegen, zelfs nadat je de foto genomen hebt (anders wordt je foto alsnog onscherp). De auto, fietser of het rennende dier is dan scherp, terwijl de achtergrond strepen vertoont en de beweging aantoont. Begin te oefenen met een sluitertijd van 1/15 seconde en wanneer dat goed gaat, kun je de snelheid verlagen naar 1/8 seconde. Het is hierbij ook handig om in de continue-autofocus te fotograferen. Wil je nog een stapje verder, dan kun je je ook wagen aan panning in de bocht.
