Composities in de praktijk: zo fotografeer je bruggen

Bruggen zijn vaak indrukwekkende bouwwerken die door middel van grote pijlers, kabels en bogen een weg, spoorlijn of waterweg in de lucht houden. Vaak zijn ze fotogeniek, zeker ook in combinatie met de omgeving. Door de variaties in het ontwerp, je eigen standpunt, de gebruikte apparatuur en het moment van de dag kun je van een brug een heleboel verschillende beelden maken.

Als je het ontwerp van een gebouw gaat ontleden, zul je zien dat bouwwerken vooral uit lijnen bestaan. Bij een brug is dat precies zo. Daarmee is een brug een ideaal onderwerp voor de fotograaf die deze lijnen goed weet te benutten. Iedere brug is natuurlijk anders van vorm, opbouw en lengte: van de moderne spijlenbrug tot een oude Romaanse stenen variant. Daarom is het belangrijk om goed te begrijpen waarom een bepaalde aanpak wel of niet werkt. De werking van het perspectief en standpunt zijn gelukkig universeel en als je eenmaal begrijpt hoe je die natuurwetten in kunt zetten, kun je overal prachtige beelden maken.

Als je een bouwwerk fotografeert, heb je altijd in meer of mindere mate te maken met perspectief. Een brug is vaak een groot bouwwerk en daardoor wordt de perspectiefwerking behoorlijk zichtbaar, zeker als je er vlakbij staat. Dat is niet erg, want die perspectivische werking kun je vaak prima inzetten om een spannend beeld te maken. Wil je het perspectief juist zo vlak en neutraal mogelijk houden, dan zul je (heel) ver van de brug moeten gaan staan. In sommige situaties kan dat, bijvoorbeeld als er weinig tot geen bebouwing omheen staat. Op die manier maak je een ‘registrerend’ beeld van de brug, waarop de vorm van de brug duidelijk te zien is. Dit zijn vaak niet de meest spannende beelden, want juist de beelden die van heel dichtbij of met een vreemde beeldhoek gemaakt zijn, trekken de meeste aandacht van de kijker.

Het standpunt van waaruit je een brug fotografeert, is dus van doorslaggevend belang bij het maken van een goede brugfoto. Dan helpt het niet mee dat juist dat standpunt vaak een belemmerende factor is. Een brug is immers een overspanning, vaak van water of een ander onbegaanbaar oppervlak. Op die plek kun je dus niet gaan staan. Daardoor zul je vaak aan de randen van het water, de weg of de vallei aan het werk moeten als fotograaf.

Het is goed om te begrijpen hoe de weergave van de brug verandert als jouw eigen positie anders wordt. Sta je dicht bij de brug zelf en kijk je ‘met de brug mee’, dan zul je zien dat de lijnen van de brug – afhankelijk van de lengte – relatief snel weg zullen lopen richting een verdwijnpunt. Hoe verder je zelf van de brug staat of gaat staan, hoe minder sterk het perspectief zal zijn. Dat levert een beeld op waarop de vorm van de brug duidelijker en neutraler te zien is, maar haalt wel wat spanning weg uit de compositie. Wat er qua spanning verdwijnt, kun je natuurlijk compenseren met je lichtgebruik en de verdere uitvoering van het beeld. Vaak zul je qua standpunt slechts enkele keuzes hebben, bijvoorbeeld omdat je niet overal kunt gaan staan of er veel bebouwing in de buurt van de brug is. Daardoor heb je niet altijd een volledig vrije keuze. Dat is jammer, maar aan de andere kant dwingt het je ook om het beste te maken van de mogelijkheden die je geboden krijgt. Zie dat als een uitdaging.

Natuurlijk kun je ook proberen om juist wél op het water terecht te komen met een boot, pont of een ander vaartuig. Onderzoek die mogelijkheden. Als het mogelijk is om een bijzonder of weinig gekozen standpunt in te nemen, dan kan dat natuurlijk prachtige en bijzondere beelden opleveren.

Ook de gebruikte apparatuur heeft een (behoorlijk grote) invloed op hoe het eindresultaat er precies uit komt te zien. Vooral het gebruikte objectief en de brandpuntsafstand drukken samen met je gekozen standpunt en perspectief een duidelijke stempel op het beeld. Met een groothoekobjectief kun je de brug eerder in zijn geheel fotograferen terwijl je er zelf dicht op staat, al krijg je dan wel met meer perspectivische vertekening te maken. Hoe langer je brandpuntsafstand is en hoe verder je van de brug af staat, hoe ‘normaler’ het perspectief zal zijn. Het probleem met het gebruiken van een lange(re) brandpuntsafstand is natuurlijk dat je al snel te weinig afstand kunt nemen en dus niet de volledige brug kunt fotograferen. Maar dan kun je juist weer wel met een telelens de details van de brug prachtig vastleggen.

Vaak is de keuze voor het te gebruiken objectief gebaseerd op de omstandigheden en de wensen die jij als fotograaf hebt. Denk daarom vooraf na over wat voor een beeld je precies wilt maken en denk ook na over de praktische omstandigheden ter plekke. Weet je niet precies hoe die omstandigheden zullen zijn, ga dan zo volledig mogelijk uitgerust op pad.

Omdat een brug vooral uit lijnen en vormen bestaat, is het gebruikte licht erg belangrijk. Logischerwijs is het niet te doen om de brug zelf te belichten met een flitser of continulicht, en dus zul je moeten vertrouwen op het licht van de zon. Houd daarom altijd rekening met de stand en de positie van de zon, want die twee aspecten zijn belangrijk voor het bepalen van het geschiktste moment en het standpunt om de brug te fotograferen.

Het tijdstip op de dag heeft invloed op waar de zon zich precies bevindt. Daarnaast spelen de weersomstandigheden een rol in de manier waarop het zonlicht zich gedraagt. Beïnvloeden kun je deze aspecten natuurlijk niet, maar met anticiperen kom je vaak wel een heel eind. Zo kun je voorspellen waar de zon zich op een bepaald moment van de dag bevindt en door de weersvoorspellingen in de gaten te houden, weet je ook hoe het weer er ongeveer uit zal zien op het moment dat je de foto wilt gaan maken. Maak daarom gebruik van de kennis van meteorologen en gebruik bijvoorbeeld een app om uit te zoeken wanneer en waar je het beste kunt profiteren van de stand van de zon.

Als je een spannende foto wilt maken, kun je goed gebruikmaken van licht dat vanuit een (schuin) tegenovergestelde positie komt. Dat geeft vorm, schaduw en dus karakter. Tegenlicht geeft je beelden zelfs een dramatische uitstraling, doordat de vormen van de brug gereduceerd worden tot zwarte vlakken en daarmee afsteken tegen de omgeving. Daar kun je dus dankbaar gebruik van maken als de zon fel in je ogen schijnt. Belangrijk is dat je je camera-instellingen beheerst. Fotografeer je bij tegenlicht en wil je dat de brug als een silhouet in je beelden te zien is, dan zul je moeten onderbelichten en feitelijk een ‘verkeerd’ belicht beeld maken. Stel daarvoor scherp op de brug, en vergeet dan even dat het om de brug gaat. Belicht vervolgens je beeld op een manier waarop de omgeving optimaal in beeld komt. De brug raakt dan waarschijnlijk onderbelicht en wordt daardoor een silhouet tegen die optimaal belichte achtergrond. Doel bereikt!

Als er één bouwwerk is dat zich uitstekend leent voor een portie abstractie, dan is het wel de brug. Doordat een brug bestaat uit pijlers en liggers is het van origine al een grafisch bouwwerk. Als je dit door middel van je standpunt, aanpak en perspectief nog eens extra weet te benadrukken, kun je prachtige abstracte beelden maken. Vooral als je slechts een gedeelte van de brug fotografeert, bijvoorbeeld zes dikke staalkabels tegen een felblauwe lucht. De kijker weet dan misschien niet meer precies waar hij of zij naar kijkt, maar dat is bij een abstract grafisch beeld natuurlijk geen probleem en misschien zelfs wel de bedoeling.

Een telelens is hier een ideaal instrument voor, omdat je daarmee op een andere manier naar de brug kijkt en gedeeltes kunt isoleren. Als je niet alleen maar abstracte beelden wilt maken, dan kun je ze ook gebruiken in een allesomvattende serie beelden die je van de brug maakt. Je kunt bijvoorbeeld een serie maken waarin je van overzicht naar detail werkt, of juist andersom. Daag jezelf eens uit en maak niet alleen de (voor jou) voor de hand liggende beelden!

Abstractie werkt vaak prachtig in zwart-wit, omdat je dan het grafische aspect extra versterkt. Onthoud dat en maak gebruik van die wetenschap om beelden met een sterk contrast achteraf in zwart-witbeelden te veranderen. Herhaling, contrast en lijnen geven een zwart-witbeeld vaak een enorme portie karakter. Natuurlijk zorg je er in de nabwerking dan wel voor dat het beeld van je scherm af spat door behoorlijk wat aan het beeld te sleutelen. Alleen het weghalen van de kleur is vaak niet voldoende. Speel ook met de curven, het contrast en de helderheid.

Een brug ziet er bij elke verandering van weersomstandigheden en licht anders uit en dat maakt het fotograferen van bruggen erg leuk. Ga bijvoorbeeld ook eens in de avond of nacht op pad om een brug vast te leggen. Dan ziet de brug er opeens echt heel anders uit. Op welk tijdstip je het beste de foto kunt maken ligt ook aan de brug zelf, want een brug die bij nacht verlicht wordt door een paar felle goed geplaatste lampen is dan prachtig. Maar een brug die onverlicht de nacht in gaat, kun je natuurlijk niet meer zien als het donker is. Houd daar rekening mee en merk op dat de voorbereiding wederom een belangrijke factor is.

Bruggen die in de avond of nacht verlicht zijn, zijn enorm fotogeniek. Ook rijdend verkeer en de verlichting die daarmee gepaard gaat, is bijzonder fotogeniek. De witte en rode lichtstrepen die ontstaan bij een langere sluitertijd geven je beeld extra dynamiek.

Natuurlijk neem je een statief mee als je ’s avonds of ’s nachts gaat werken, want over het algemeen heb je in de schemer of het donker een langere sluitertijd nodig, en zonder statief kun je die niet zonder kleerscheuren inzetten. Hoe lang de sluitertijd precies moet zijn is per situatie verschillend. Houd er rekening mee dat je de verlichte delen nooit te helder in beeld brengt, want overbelichting is moeilijker te corrigeren dan onderbelichting. Kijk dus vooral naar de hooglichten in je beeld en baseer daar je belichting op. De meeste moderne camerasensoren bieden je genoeg marge om later in de nabewerking de schaduwen en donkere partijen nog wat op te helderen zodat je een mooi belicht beeld overhoudt.

Erasmusbrug

De Erasmusbrug in Rotterdam is waarschijnlijk de bekendste brug van Nederland. Het is een modern en kenmerkend stuk architectuur dat vraagt om een paar fraaie foto’s.

Sint Servaasbrug

Ben je op zoek naar een klassieke brug? Dan is de Sint Servaasbrug in Maastricht een interessante kandidaat. Deze van oorsprong 13e-eeuwse boogbrug heeft een fraai ontwerp en is daarnaast ook nog eens vanuit diverse plekken mooi te fotograferen.

Afsluitdijk

Technisch gesproken is de Afsluitdijk natuurlijk geen brug maar – de naam zegt het al – een dijk. Toch zouden we in dit geval willen pleiten voor een tripje richting dit indrukwekkende 20e-eeuwse wapenfeit. In het midden is een parkeerplaats waar je de auto kunt parkeren. Ook zijn er vanaf het vasteland van Noord-Holland of Friesland natuurlijk plekken te vinden van waaruit je een mooi overzicht over (een gedeelte van) de dijk hebt.

Buitenland

In het buitenland zijn zo mogelijk nog fotogeniekere bruggen te vinden, zoals de Golden Gate Bridge in Los Angeles, Verenigde Staten. Of de Ponte Vecchio in het Italiaanse Florence.

Zoom.nl Academy

Dit artikel komt uit de volledige Cursus Lijnen en Perspectief in Zoom Academy. Hierin leer je alles over het fotograferen van architectuur en nog veel meer.

Zo leer je onder andere:

Alles over lijnenspel en verdwijnpunten

De beste composities voor gebouwen

Welke camera's en objectieven je kunt gebruiken

Een aantal extra creatieve trucs

Bekijk hier de volledige cursus Lijnen en Perspectief.