De Rembrandtverlichting
Misschien nadat je je eerste foto gemaakt hebt in de studio, zie je soms dat er al een heel aardig resultaat uitkwam, maar dat één helft van het gezicht nog een beetje donker is.
Om dat op te lossen kun je twee dingen doen: een reflector gebruiken die je links voor het model plaatst. Of een tweede invulflitser, die je op de helft (of zelfs 1/4e) van de kracht van het hoofdlicht instelt.
De opstelling ziet er dan ongeveer zo uit:
De Rembrandtverlichting geeft een portret meteen een klassieke uitstraling.
Ook de achtergrond zorgt in dit geval voor het gevoel van een klassiek portret: deze is met een aparte lamp net iets uitgelicht.
De Glamourverlichting
De tegenhanger van de Rembrandtverlichting is de glamour- of vlinderverlichting. Deze foto van Angelique van Kreij is daar een goed voorbeeld van. Hier is met een hardere lichtbron gewerkt. Dat kan een gewone flitskop zijn of een ‘beauty dish’. De laatste heeft als voordeel dat hij groter is dan een ‘kaal peertje’ en daardoor iets zachter, maar nog steeds hard licht geeft.
Bovendien is het prettiger voor de ogen van een model, omdat het licht in een beauty dish intern gereflecteerd wordt en het model er dus niet rechtstreeks inkijkt. De verlichting wordt vaak recht boven de camera geplaatst. Hierdoor wordt het gezicht heel mooi egaal uitgelicht en zie je, in tegenstelling tot de Rembrandtverlichting, weinig tot geen rimpels. De lamp wordt net iets boven de camera geplaatst. Daardoor ontstaat een subtiel schaduwtje onder neus, in de vorm van een vlinder. Juist, vandaar die naam.
Deze verlichting zie je vaak bij vrouwenportretten, om ze er eleganter uit te laten zien. In dit geval heeft de fotograaf de foto zwart-wit gemaakt, wat een mooie contrastverdeling geeft. Het accent ligt echt op gezicht en het haar, omdat de rest van het beeld, inclusief de kleding, bijna zwart is. Het licht loopt in de haren een beetje weg. Waarschijnlijk heeft ze een ‘snoot’ gebruikt; een koker voor de flitser die het licht nog meer richting gezicht boetseert.
Sommige glamourfotografen houden aan de onderkant van het gezicht een reflectiescherm, waardoor alle schaduw verdwijnt. In dit geval is dat niet gebeurd. Je ziet duidelijk de harde flinterdunne schaduw onder de kin. Door de glamourverlichting komen de jukbeenderen mooier uit. In de nabewerking is een klein beetje vignettering toegevoegd. Zo komt de nadruk nog meer te liggen op het centrum van het beeld, waar het gezicht zich bevindt.
Houd er rekening mee dat een glamourportret op meerdere manieren gemaakt kan worden: het belangrijkste is dat alle schaduwen in het gezicht worden weggenomen en er een mooie, zachte huid overblijft.
Ook bij dit portret is er sprake van een glamour-achtige verlichting: er is geen schaduw meer te bekennen in het gezicht van het model. Zelfs de haren voor haar haar gezicht geven geen schaduw meer af.
De Tangverlichting
Een trendy verlichting van de laatste jaren is de tangverlichting. Op fotografie-opleidingen is dit vooral een ‘foute’ verlichting. Twee lampen worden schuin achter het model geplaatst. De verlichting werd bijna nooit gebruikt, omdat hij niet flatteus is. Tegenwoordig wordt hij juist als niet-alledaags en hip gezien.
Deze foto van Bram van Dal is een klassiek voorbeeld van zo’n tangverlichting. De voorkant van het gezicht loopt donker weg, terwijl de zijkanten wel worden aangelicht. Het geeft diepte aan het gezicht. Ook geeft het een spooky sfeer. Het model moet wel een beetje agressief de camera in kijken, een glimlach verpest de sfeer. Dat doet model Quino uitstekend. De baard helpt ook mee.
Fotograaf Bram heeft zachte lichtbronnen van achter gebruikt, zodat de schaduwen mooi rond aflopen. Met hard licht waren er in het gezicht zware harde strepen ontstaan.
De contrasten en structuren worden extra versterkt door de foto in zwart-wit om te zetten. Kleur heeft geen toegevoegde waarde in deze foto. Essentieel is dat de achtergrond donker blijft, zodat het effect van de achterlampen goed zichtbaar is. Op wit blijft er niets van over.
Dit artikel komt uit de volledige Cursus Portretfotografie in Zoom Academy. Hierin leer je niet alleen over het fotograferen van een portret bij natuurlijk licht, maar gaan we nog veel verder.
Zo leer je onder andere:
- Omgaan met het model en styling
- Alles over flitslicht en unieke lichtopstellingen in de (thuis)studio
- De juiste camera-instellingen voor verschillende lichtsituaties
- Het retoucheren van een portret van begin tot eind in Lightroom en Photoshop
Bekijk hier de volledige Cursus Portretfotografie.
