Welke beeldverhouding kies jij?

Laat jouw foto’s opvallen tussen al die andere platen door een krachtige compositie. Je leert hier alles over in de Cursus Krachtige Composities.

Staand, liggend of vierkant?

Voordat je een foto maakt, bepaal je eerst hoe je je camera houdt. Houd je die horizontaal of verticaal? Beide hebben zo hun voor- en nadelen, afhankelijk van je situatie.

Onderwerp

De landschapsstand, ook wel landscape of liggend formaat genoemd, wordt vaak – de naam zegt het al – gebuikt bij het fotograferen van landschappen. En de portretstand, staand formaat, … juist ja: voor portretten. Toch raden we aan om je niet te laten beperken door deze naamgeving. Bij landschapsfoto’s kan een staand formaat soms voor extra impact zorgen, afhankelijk van het onderwerp. Bijvoorbeeld als je de hoogte wilt benadrukken van een waterval. Of als er een duidelijk verticaal element, zoals een kerktoren, aanwezig is. Kies dus niet automatisch voor het traditionele formaat, maar probeer de verschillende opties uit.

Hetzelfde geldt voor een portret: hier is een staand formaat niet altijd de mooiste keuze. Wil je bij een portret meer van de omgeving weergeven, dan kan wat meer afstand en een landschapsformaat juist sterk uitpakken. Ga je toch voor de portretstand, dan zul je al snel merken dat de standaardverhouding 3:2 doorgaans een te ‘hoog’ beeld oplevert. Het beeld bijsnijden tot 4:3 doet het bij verticale opnamen vaak veel beter.

Vierkant

Vierkante foto’s lijken vooral hun vlucht te hebben genomen met de komst van Instagram. Op dit sociaal medium kon je in de begintijd alleen vierkante foto’s plaatsen (inmiddels zijn andere formaten ook mogelijk).

Een vierkant formaat straalt rust en evenwicht uit. Juist omdat we langwerpige beelden gewend zijn, is het heel verfrissend om eens met een vierkant kader te werken. Het is een goede compositietraining voor je oog.

Bijsnijden

Heb je bij het fotograferen gekozen om een liggend beeld te schieten, maar wil je er toch liever een staand beeld van maken? Met de resoluties van de camera’s tegenwoordig is het prima mogelijk om achteraf nog een staande uitsnede uit een liggend beeld te maken. Ook andersom kan dit natuurlijk. Kijk dus vooral in de nabewerking of de keuze die je tijdens het fotograferen maakte, ook echt jouw uiteindelijke keuze is.

Panorama

Een panoramafoto is bij uitstek geschikt om omgevingen vast te leggen die niet volledig in beeld passen. Denk aan een weids landschap, maar ook aan architectuur of een interieur.

Liggend of staand

Panorama’s kun je zowel met de camera in liggende als in staande stand maken. Liggend (ook wel landschapsstand genoemd) is vooral geschikt als je een wat smallere (plattere) reep van de omgeving wilt vastleggen. Je krijgt automatisch minder van de lucht en de voorgrond op de foto. Ideaal als de lucht minder belangrijk is, of er zich een kale vlakte voor je voeten bevindt.

Staand (oftewel de portretstand) is het beeld ineens een stuk hoger. Dit komt dan ook vooral van pas als je een bredere reep wilt fotograferen. Bij een hoog onderwerp, maar ook als de lucht en de voorgrond dit keer wel op de foto moeten.

Via je lenskeuze, door in en uit te zoomen, en door bewust je camera-oriëntatie te kiezen, heb je enorm veel grip op welk stuk van de omgeving je vastlegt en wat je uit beeld weert. In de portretstand moet je wel iets meer opnamen maken dan in de landschapsstand om een panorama van dezelfde lengte te krijgen. Dit komt doordat het beeld niet alleen hoger maar ook smaller is zodra je de camera verticaal houdt.

In plaats van een horizontaal panorama (in de breedte), kun je in beide gevallen ook een verticaal panorama maken als het om een hoog onderwerp gaat.

Ruimte marge

Bij dit alles is de regel van derden (en elke andere compositieregel) gewoon van toepassing. Dus deel het uiteindelijke panorama in gedachten alvast op in negen gelijke vlakken en zorg dat de belangrijkste beeldelementen zich ongeveer in de buurt van een horizontale of een verticale lijn, of bij het kruispunt ervan bevinden.

Neem tijdens het maken van de fotoreeks niet exact dat in beeld wat je uiteindelijk op de eindfoto wilt hebben. Want tijdens het samenvoegen heeft een fotobewerker altijd wat speelruimte nodig om correcties aan te brengen. Daarnaast kun je het eindresultaat dan altijd nog een stukje bijsnijden om de compositie te versterken.

Start daarom een stukje eerder met je eerste foto van het panorama. En eindig met de laatste foto ook weer wat verderop. Zorg daarnaast voor voldoende ruimte aan de bovenzijde en de onderzijde. Kader dus niet te krap. Bijsnijden kan altijd. Erbij-snijden is onmogelijk.

Zoom Academy

Dit artikel komt uit de volledige Cursus Krachtige Composities in Zoom Academy. Hierin leer je allerlei technieken die je kunnen helpen om een krachtige foto te schieten.

Zo leer je onder andere:

• Alles over het gebruiken van een goede voorgrond
• De lijnen die je in je compositie kunt gebruiken
• Hoe je alle klassieke compositieregels toepast
• Stap voor stap meer zicht krijgen op het samenstellen van composities onder verschillende omstandigheden

Bekijk hier de volledige Cursus Krachtige Composities.