Sterren fotograferen: deze apparatuur heb je nodig!

6 februari 2023 10:20
redactiezoomnl

Voor het vastleggen van onze sterrenhemel kun je allerlei specifieke apparatuur gebruiken, maar gelukkig kan het ook prima met jouw huidige fotografie-apparatuur! Om ermee te kunnen starten, heb je echt geen specialistische apparatuur nodig.

Leer alles over het maken van een prachtige sterrenfoto, stap voor stap! Bekijk hier onze allernieuwste online cursus Sterrenfotografie van de Zoom Academy!

Eisen aan je camera

In principe kun je met elke camera op pad om een astrofoto te maken. Wel geldt: hoe beter en moderner de camera is, des te beter de foto wordt. Gelukkig zijn digitale camera’s al geruime tijd erg goed, en kun je zonder problemen met elke moderne dslr of systeemcamera aan de slag.

Goede prestatie bij hoge iso-waarde

Als je camera goed overweg kan met hoge iso-waarden is dat een pluspunt. Want bij astrofotografie moet je het doen met erg weinig licht. Astrofotografen werken dan ook vaak met hoge iso-waarden om zo veel mogelijk licht te ‘vangen’ op de sensor.

Je kunt dus het best een camera meenemen die daar goed mee overweg kan. Lees: eentje die relatief weinig ruis veroorzaakt als je fotografeert met pakweg iso 6400 of hoger. Camera’s worden ieder jaar weer beter op dit gebied, dus met een recente body zit je al snel goed.

Grote beeldsensor

Een relatief grote beeldsensor is een pre. Of beter gezegd: een kleine pixeldichtheid is een pre. Want hoe groter de pixels op je sensor zijn, hoe beter ze licht kunnen vangen.

Een fullframe-sensor van 24 megapixels presteert dus over het algemeen beter dan een aps-c-sensor van 24 megapixels. Heeft je smartphone ook 24 megapixels, dan zijn die op zo’n kleine sensor gepropt dat de pixels erg klein worden. Zo’n smartphonecamera kan dus slechter omgaan met weinig licht.

Een relatief grote beeldsensor hebben is een voordeel.

Objectief

Het objectief is een belangrijk onderdeel van je uitrusting. In principe kun je met vrijwel elk objectief een astrofoto maken, maar het ene objectief levert wel totaal andere beleden op dan het andere.

Welke brandpuntsafstand kies je?

De gekozen brandpuntsafstand is een kwestie van smaak. Vaak wordt gekozen voor een groothoek tussen de 12 en 24 mm bij fullframe, zodat een groot deel van de sterrenhemel kan worden vastgelegd. Toch zijn er ook fotografen die werken met een vaste 50mm-‘prime’ of een 70-200mm-telezoom voor hun astrowerk.

Bepaal vooraf hoe jouw foto’s eruit moeten komen te zien en kies dan de juiste brandpuntsafstand. Meer groothoek geeft een weidser beeld met wellicht een stukje voorgrond of context. Een langere brandpuntsafstand zorgt voor een sterkere focus: je fotografeert een kleiner gedeelte van de lucht. Op die manier heb je meestal geen andere elementen (zoals de horizon, bomen of stenen) op de voor- of achtergrond.

Lichtsterke lens

De lichtsterkte van je objectief is eveneens van belang. Om een grotendeels donkere sterrenhemel vast te leggen, wil je het licht dát er is goed kunnen ‘vangen’. Dus een groot diafragma is prettig. Dan hebben we het over objectieven met een grootste lensopening van F 1,2 tot F 2,8.

Kies het liefst voor een lichtsterke lens: met een grote lensopening.

Handmatig scherpstellen

Verder is het belangrijk dat je met je objectief ook handmatig kunt scherpstellen, want de autofocus kun of wil je meestal niet gebruiken. Het is dus handig als je bij voorbaat al weet hoe je de manuele scherpstelling inschakelt en gebruikt. Daar kun je trouwens prima mee oefenen bij daglicht of bijvoorbeeld in een vrij donkere ruimte in huis.

Statief

Een statief is vrijwel onmisbaar bij astrofotografie. De benodigde lange sluitertijden vereisen een zeer stabiele camera: niet te doen vanuit de hand. Een statief zorgt ervoor dat je foto’s ragscherp kunnen worden.

Superstabiel

Er zijn statieven in alle soorten, maten en prijsklassen te koop, dus bepaal zorgvuldig je keus. Heb je al een statief, ga dan vooral na of dit statief écht goed stabiel staat en goed te plaatsen is op ongelijke ondergronden.

Statiefkop naar keuze

Bepaal ook welke statiefkop jij wilt gebruiken. De statiefkop is het element waarop je camera vastzit en waarmee je die kunt draaien en kantelen ten opzichte van je statief. Sommige statieven hebben een ‘vaste’ kop, andere hebben een basis voor een verwisselbare zodat je zelf een keuze kunt maken.

Er zijn verschillende statiefkoppen te koop, van eenvoudige tot enorm ingewikkelde. Een balhoofd, waarmee je de camera in elke gewenste positie kunt vastzetten, is bijvoorbeeld handig voor astrofotografie, maar ook met een goede driewegkop kun je uitstekend aan de slag. Bij een driewegkop is het wat eenvoudiger om één van de oriëntaties vast te zetten en alleen bijvoorbeeld een stukje verticaal te kantelen.

Zorg voor een goed statief dat echt stevig staat.

Overige uitrusting

  • Een paar andere dingen mogen niet in jouw tas ontbreken als je op pad gaat om sterrenfoto’s te maken:
  • Een afstandsbediening als je langere sluitertijden gaat gebruiken
  • Eventueel een Natural Night-filter
  • Een zaklamp (je kunt hiervoor vaak ook wel je mobiel met zaklampfunctie gebruiken)
  • Een dekentje of stoeltje om op te zitten
  • Voldoende drinken en goede kleding om lang buiten te blijven

Zoom Academy

Dit artikel komt uit de volledige online cursus Sterrenfotografie in Zoom Academy. Hierin leer stap voor stap een perfecte sterrenfoto te maken, ook met je eigen apparatuur!

Zo leer je onder andere:

  • Hoe de maan beweegt en hoe je deze fotografeert
  • Het maken van de bekende startrails foto
  • De Melkweg vinden en vastleggen
  • Alles over locaties en planning voor sterrenfotografie

Bekijk hier de volledige Cursus Sterrenfotografie.